larsen0267

12. Gazy krwi 267

pojemności minutowej serca i odwrotnie - przy założeniu, że nie zmieniło się zapotrzebowanie tlenowe. Zatem oznaczenie zawartości 0₂ i p0₂ w mieszanej krwi żylnej umożliwia, w obrębie pewnych granic, określenie zapotrzebowania tkanek na tlen.

2.5.1 Zależność między podażą 0₂ a jego zużyciem

Stosunek podaży 0₂ (A0₂) do jego zużycia (\0₂) określany jest jako stopień ekstrakcji 0₂ i podawany jest w procentach. Saturacja mieszanej kiwi żylnej wynika z różnicy pomiędzy saturacją krwi tętniczej i stopniem ekstrakcji 0₂. W spoczynku, przy tętniczej podaży tlenu 1000 ml/min i zużyciu 0₂ 250 ml/min, stopień ekstrakcji 0₂ wynosi 25%. W przypadku saturacji krwi tętniczej 97% wynika zatem następująca wartość saturacji mieszanej krwi żylnej:

97% -25% = 72%.

Jeżeli podaż tlenu obniży się nieznacznie, to zużycie 0₂ zostanie utrzymane poprzez wzrost stopnia ekstrakcji 0₂ z krwi. Na skutek tego saturacja mieszanej krwi żylnej spadnie. Dopiero po przekroczeniu pewnej krytycznej wartości progowej podaży 0₂ istnieje liniowa zależność między podażą 0₂ a jego zużyciem, i rozwija się hipoksja z pojawieniem się beztlenowych procesów metabolicznych i tworzeniem mleczanów.

Magazynowanie 0₂. Rezerwy tlenowe organizmu (tab. 12.3) przy oddychaniu powietrzem atmosferycznym są niezwykle małe i w czasie spoczynku nie wystarczają na pokrycie zapotrzebowania tlenowego w ciągu 3 min. Dlatego, jeśli zostanie całkowicie przerwane dostarczanie 0₂, w ciągu kilku minut wystąpi zgon. Również spadek pęcherzykowego lub tętniczego p0₂ wpływa natychmiast niekorzystnie na magazynowanie 0₂; oprócz tego magazyny 0₂ mogą zostać opróżnione tylko częściowo, gdy p0₂ obniża się krytycznie w pewnym zakresie. Przy p0₂ 26 mmHg (3,5kPa) we krwi znajduje się jeszcze 50% tlenu; również mioglobina przy p0₂ wynoszącym 20 mmHg (2,7kPa) może oddać dodatkowo bardzo niewielką ilość 0₂.

Stopień magazynowania tlenu może poprzez oddychanie czystym 0₂ zostać istotnie zwiększony, przy czym przeważająca część 0₂ zmagazynowana zostaje w pęcherzykach płucnych.

Zatrzymanie krążenia. W przypadku zatrzymania krążenia magazyny 0₂ w tkankach oraz w za-stoinowej krwi włośniczkowej zostają szybko opróżnione i rozwija się hipoksja. Już po 10 s występuje utrata przytomności. Oprócz tego pojawiają się produkty beztlenowej przemiany materii.

Zatrzymanie oddychania. W wypadku wystąpienia bezdechu po uprzednim oddychaniu powietrzem atmosferycznym, p0₂ w pęcherzykach płucnych szybko spada i odpowiednio szybko rozwija się anoksja. Przy wzrastającym zużyciu 0₂ proces ten ulega przyspieszeniu. W przypadku natomiast poprzedzającego oddychania 100% tlenem przez kilka minut, a następnie po podłączeniu do źródła 0₂, p0₂ we krwi tętniczej przez dłuższy czas, w trakcie zatrzymania oddychania, zostaje utrzymane w granicach wartości prawidłowych (= oksygenacja bezdechowa). Dochodzi natomiast w' tym czasie do wzrostu pC0₂ we krwi tętniczej.

3 Dwutlenek węgla - C0₂

3.1 Powstawanie C0₂

C0₂ jest produktem końcow'ym tlenowej (aerobo-wej) przemiany materii. Na każdą zużytą cząsteczkę 0₂ powstaje ok. 0,8 cząsteczki C0₂. Tworzenie C0₂ odbywa się niemal wyłącznie w komórkowych mitochondriach - tutaj odpowiednio