larsen0907

34. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 907

Ryc. 34.13. Wentylacja metodą worek-maska.

^ Podstawowe objawy zatrzymania krążenia:

-    brak tętna na dużych tętnicach (t. szyjna, t. udowa),

-    utrata przytomności,

-    charczący oddech lub bezdech (w ciągu 60 s),

-    wygląd, jak przy zgonie (sinica lub bladość powłok).

Inne mniej pewne objawy: brak słyszalnych tonów serca, nieoznaczalne ciśnienie tętnicze.

5.2.1 Znaczenie kliniczne objawów

Brak tętna na dużych tętnicach jest najważniejszym objawem zatrzymania krążenia, dlatego diagnostyka tętna musi być dobrze opanowana. Tętnicą z wyboru przy rozpoznawaniu zatrzymania krążenia jest tętnica szyjna, gdyż jest łatwo dostępna i w warunkach prawidłowych dobrze wyczuwalna. Tętnice szyjne przebiegają obustronnie pomiędzy chrząstką tarczowatą krtani a przednim brzegiem m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego. W celu zbadania tętna (ryc. 34.14) głowę pacjenta należy odgiąć jedną ręką, a palcem wskazującym i środkowym drugiej ręki wyszukać tętnicę szyjną. W tym celu należy palec położyć na chrząstce tarczowatej, a następnie ostrożnie przesuwać w bok i do tyłu. Nie wolno uciskać tętnicy. Trzeba się wystrzegać ustalania błędnego rozpoznania w pośpiechu: bradykar-dia, zaburzenia rytmu lub słabo napięte szybkie tętno mogą być mylnie rozpoznane jako zatrzymanie krążenia. Aby uzyskać 95% pewność rozpoznania dopuszcza się palpacyjne badanie tętna przez 30 s! U rozebranego pacjenta można także odszukać tętnicę udową. Badanie tętna na obwodzie, np. na tętnicy promieniowej, jest niemiarodajne. Można bowiem nie stwierdzić na niej tętna, które jest dobrze wyczuwalne na tętnicy szyjnej lub udowej, np. przy centralizacji krążenia we wstrząsie.

Utrata przytomności nie ma znaczenia dla rozpoznania w czasie znieczulenia ogólnego oraz w przypadkach niektórych zatruć, ciężkich urazów czaszki i mózgu, a także śpiączki z innych przyczyn.

Bezdech nie jest możliwy do rozpoznania u pacjentów wcześniej wentylowanych, np. w czasie znieczulenia ogólnego.

Rozszerzenie źrenic jest objawem pomocniczym w rozpoznawaniu zatrzymania krążenia. Nie należy czekać na jego wystąpienie, gdyż traci się cenny czas, który należy wykorzystać na postępowanie reanimacyjne. U niektórych pacjentów źrenice nie rozszerzają się w ogóle mimo zatrzymania krążenia, u innych na reakcję źrenic wpływają leki lub trucizny (np. w zatruciu środkami blokującymi cholinoesterazę, takimi jak E 605). W ciężkich urazach czaszki i mózgu jedna lub obie źrenice mogą być rozszerzone i bez reakcji na światło, mimo że nie stwierdza się zatrzymania czynności serca.

Należy zawsze badać obie źrenice (jedno oko może być sztuczne lub uszkodzone). Znaczenie kliniczne ma powtarzanie badania reakcji źrenic w czasie czynności resuscytacyjnych: zwężanie się źrenic jest dowodem na to, że dzięki sztucznie utrzymy wa-. nemu krążeniu krew i tlen docierają do mózgu.