neonatologia
4

32 Ocena noworodka według skali Apgar

Odśluzowanie noworodka

Delikatne odśluzowanie noworodka przez odessanie wydzieliny z jamy ustnej, gardła i nosa jest konieczne tylko w przypadku obecności dużej ilości śluzu i płynu owodniowego w górnych drogach oddechowych. W większości przypadków osuszenie i pobudzenie przez dotyk (delikatne masowanie stóp, pocieranie pleców) inicjują efektywne oddychanie.

W celu uniknięcia aspiracji płynów zalegających w drogach oddechowych za pomocą miękkiego cewnika (o średnicy 9F, IF = 0,33 mm) odsysa się usta i gardło. Cewnik wprowadza się bez zatykania otworu bocznego łącznika. Następnie wyjmując cewnik, odsysa się treść przy zatykanym otworze łącznika. Ik» porodzie w pierwszej kolejności należy odessać zawartość ust i gardła, a następnie nosa. Odsysanie przewodów nosowych zwykle powoduje głęboki wdech, który może spowodować aspirację płynu do dróg oddechowych.

Należy unikać głębokiego i częstego odsysania, ponieważ pobudza ono nerw błędny, co może prowadzić do bezdechów i bradykardii.

Udrażnianie dróg oddechowych stosuje się w wyjątkowych sytuacjach, ponieważ ingerencja za pomocą cewnika lub gumowej gruszki w obrębie jamy ustnej powoduje zaburzenie odruchu ssania.

Ocena noworodka według skali Apgar

Stan ogólny każdego noworodka po urodzeniu oceniany jest w 1 .,Sj i 10. minucie życia według standardowego schematu badania opracowanego w 1953 r. przez amerykańską lekarkę - anestezjologa Virginię Apgar (tab. 2.1). Zaletą tego badania jest to. że jest bardzo proste, tanie i łatwe do wykonania.

Ocenie podlegają:

-    zabarw ienie powłok skórnych,

-    czynność serca,

-    odruchy na drażnienie nosa,

-    napięcie mięśniowe.

-    czynność oddechowa.

Ocena koloru skóry W7maga rozróżnienia sinicy obwodowej i centralnej

-    często po urodzeniu występuje sinica obwodowa, natomiast przy sinicy centralnej zasinionc są błony śluzowe.

Czynność serca ocenia się przy użyciu fonendoskopu przez co najmniej 30 sekund. Jeśli nie ma takiej możliwości, czynność serca jest oceniana na podstawie tętnienia pępowiny.

'Reakcja na bodźce (wprowadzenie cewnika do nosa) noworodka w dobrym stanie powinna być żywa, połączona z kaszlem lub kichaniem.

Postępowanie z noworodkiem dojrzałym bezpośrednio po porodzie 33

Tabela 2.1. Ocena stanu ogólnego wg skali Yirgimi Apgar

Objaw	Punktacja
	0 pkt	1 pkt	2 pkt
Zabarwienie powłok skórnych	sinica. bladość	tułów różowy, kończyny sine	cale ciato różowe
Czynność serca	brak	< 100 ude-rzeó/mm	> 100uderze«Vmin
Reakcja na bodźce (np. wprowadzenie cewnika do nosa)	brak reakcji	grymas twarzy	kaszel lub kichanie
Aktywność, napięcie mięśniowe	brak napięcia, wiotkość uogólniona	napięcie obniżone zaznaczone, ułożenie zgtę-ciowe	napięcie prawidłowe. ułożenie zgięciowe
Czynność oddechowa, wysiłek oddechowy	brak	słaba, nieregularna	głośny plącz

Według Szczapy J.: Noworodek. W: Położnictwo i ginekologia (red. T. Pisarski) Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 1998

Napięcie mięśniowe wszystkie kończyny powinny być w ułożeniu zgię-ciowym, w przypadku niedotlenienia napięcie mięśniowe osłabia się aż do zupełnego zwiotczenia (0 punktów').

Czynność oddechową ocenia się na podstawce ruchów klatki piersiowej.

Każda z ocenianych cech może otrzymać 0.1, lub 2 punkty. Ocena \v l min umożliwia identyfikację noworodków wymagających bezpośredniej pomocy. Punktacja w 5. i 10. min jest pomocna w ocenie efektywności udzielanej pomocy lub wskazuje na pogarszanie się stanu dziecka.

Ocena punktowa noworodka według skali Apgar:

•    liczba punktów 8-10 - stan dobry.

•    liczba punktów 4-7 - stan średni.

•    liczba punktów <4 - stan ciężki.

Czasami jednak ocena noworodka po urodzeniu nie odzwierciedla w pełni jego stanu. Dziecko, które uzyskało dobrą ocenę w skali Apgar, może należeć do grupy ryzyka, w wyniku czego jego stan po chwili może ulec znacznemu pogorszeniu. Natomiast dzieci będące pod wpływem leków (np. znieczulających) podaw anych matce podczas porodu mogą otrzymać niższą ocenę w skali Apgar, ale rokowanie co do ich stanu zdrowia jest dobre.