Obraz3 3

24 Poziomy diagnostyczne gleb mineralnych. Definicje

Poziom sideric — poziom rdzawy (gr. sideris — żelazo)

Poziom sideric ma cechy analogiczne do poziomu cambic z tą różnicą, że występuje w materiale piaszczystym posiadającym uziarnienie piasku słabo-gliniastego, a niekiedy luźnego. Stropowa część poziomu sideric przylega bezpośrednio do poziomu akumulacyjno-próchnicznego, a spągowa wyraźnie, rzadziej stopniowo, przechodzi w skałę macierzystą. Miąższość tego poziomu wynosi najczęściej 30 — 70 cm, ale może niekiedy dochodzić do 100 cm i więcej.

Barwa poziomu sideric według skali Munsella ma odcień 7,5 YR do 10 YR, jasność ^4, nasycenie ^3. Pochodzi ona od obecności żelazistych otoczek na ziarnach mineralnych. W skład tych otoczek, oprócz tlenków żelaza, wchodzą także tlenki glinu i pewne ilości próchnicy. Półtoratlenki uwolnione w wyniku wietrzenia in situ tworzą na powierzchni cząstek mineralnych nieruchliwe kompleksy z próchnicą o stosunku węgla organicznego do sumy wolnego glinu i żelaza nie przekraczającym wartości 25:

r

<25

^org.

Al + Fe

gdzie: C_org, Al, Fe — wyrażone w masie pierwiastków ulegających ekstrakcji w 0,1 M roztworze pirofosforanu sodu.

Poziom sideric nie zawiera węglanów, ma odczyn kwaśny, najczęściej w przedziale pH_HiQ 4 —5 i powyżej 5 w glebach uprawnych. Stopień nasycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze zasadowym¹ nie przekracza 30% w glebach leśnych. Jest to poziom jednolity, bez zacieków i konkrecji żelazistych. Od poziomu cambic poziom sideric różni się bardzo małą zawartością frakcji ilastej i kompleksów próchniczno-ilastych oraz brakiem lub bardzo słabo zaznaczoną i nietrwałą strukturą agregatową, a od poziomów spodic i argillic — brakiem uchwytnych oznak wmywania.

Poziom argillic (łac. argillic — biały ił)

W poziomie argillic została nagromadzona na skutek wmywania frakcja ilasta. Poziom ten tworzy się poniżej poziomu eluwialnego, ale może występować i w stropie gleby w przypadku gdy jej część została zdenudowana. Poziom argillic można scharakteryzować następująco:

1. Gdy istnieje poziom eluwialny, a w profilu nie ma nieciągłości litologicznej pomiędzy poziomem eluwialnym a poziomem iluwialnym, poziom argillic zawiera więcej frakcji ilastej (<0,002 mm) niż poziom eluwialny nad nim leżący. Wzrost zawartości frakcji ilastej następuje na przestrzeni pionowej 30 cm i mniejszej:

1

Pojemność wymienna kationów (PWK) oznaczona w 2M octanie amonu przy pH 8,2.