Obraz0 5

Poziomy diagnostyczne gleb mineralnych. Definicje 31

bardzo grube poligony lub pryzmy. Najczęściej poziom ten ma odciętą lub wyraźną granicę stropową na głębokości najczęściej 40 — 80 cm, a granicę spągową na głębokości 150 cm. Korzenie występują tylko w płaszczyznach wybielonych, które mają stosunkowo mniej zwartą budowę niż pozostały materiał.

Niektóre poziomy fragilic mają strukturę średnio trwałą do trwałej, grubopłytkową. Inne poziomy w obrębie grubych pryzm mają strukturę gruboforemnowielościenną. Istnieją formy przejściowe pomiędzy strukturą płytkową a foremnowielościenną. W niektórych poziomach grube pryzmy nic wykazują struktury wtórnej.

Do identyfikacji poziomu fragilic służy następujący zespól cech wyróżniających:

1.    Poziom ten zalega poniżej poziomu eluwialnego, ale niekoniecznie bezpośrednio pod nim (nie dotyczy to gleb zerodowanych).

2.    Gdy ponad poziomem fragilic występuje poziom cambic lub argillic, wtedy między tymi poziomami a poziomem fragilic często występuje poziom albie z wyraźnie wybielonymi ziarnami piasku i pyłu; często poziom albie jest nasycony wodą, stagnującą na poziomie fragilic.

3.    Gdy poziom ten przez dłuższy czas nie jest nasycony wodą, wówczas wyraźnie zaznaczają się wybielone smugi pionowe, a w przekroju poziomym tworzą one układy wielościenne (poligonalne). Granice poligonów wyznaczają ciemnobrunatne lub czerwonobrunatne cienkie warstewki tlenków żelaza pokrywające elementy pryzmatyczne.

4.    Gdy poziom ten jest wyschnięty (wilgotność trwałego więdnięcia), wówczas pomiędzy wybielonymi smugami jest on bardzo twardy, a gdy jego wilgotność jest zbliżona do polowej pojemności wodnej, wówczas jest on zbity, łamliwy (nieplastyczny).

5.    Wewnątrz agregatów pryzmatycznych nie ma korzeni roślin, a zbi-tość całego poziomu może być niewielka. Gdy korzenie penetrują całą jego przestrzeli, wówczas nie możemy go zaliczyć do poziomu fragilic. Korzenie roślin występują wyłącznie w wybielonych pionowych smugach pomiędzy elementami pryzmatycznymi, a tylko bardzo drobne wnikają płytko do agregatów strukturalnych. Odległość pomiędzy pojedynczymi korzonkami w obrębie agregatów pryzmatycznych nie może być mniejsza niż 10 cm; jest to minimalna średnica zbitego agregatu pryzmatycznego.

6.    Uziarnienie frakcji ziemistej poziomu fragilic jest drobniejsze od piasku pylastego, a zawartość frakcji ilastej jest zwykle mniejsza niż 35%; są to najczęściej gliny pylaste i gliny piaszczyste.

7.    Powietrznie sucha bryła wielkości pięści wypreparowana z tego poziomu zanurzona w wodzie stopniowo pęcznieje i ulega rozpadowi.

Poziom salic (lac. sal — sól, słony)

Poziom salic zawiera wtórnie nagromadzone sole łatwiej rozpuszczalne w zimnej wodzie niż gips. Poziom ten musi mieć więcej niż 2% soli rozpuszczał-