Obraz2 5

Gleby litogeniczne 33

Ponadto gdy uziamienie gleb znajduje się w grupie piasków, glin piaszczystych, utworów szkieletowo-piaszczystych i szkieletowo-gliniastych zawierających mniej niż 18% frakcji ilastej, wówczas poziom calcic musi mieć miąższość 15 cm i większą. Wystarczy jednak, że zawiera o 0,5% więcej objętościowo wtórnie nagromadzonego sypkiego CaC0₃ niż poziomy pod nim zalegające.

Wtórnie nagromadzony CaC0₃ można łatwo określić, gdyż występuje on w postaci białych wypełnień, w postaci stwardniałych konkrecji, białawych zwisów soplowatych na dolnych partiach części szkieletowych oraz białych warstewek.

W glebach mających płytkie zwierciadło wód gruntowych zawierających znaczne ilości węglanów, na skutek wznoszenia się kapilarnego wód oraz ich ewapotranspiracji, następuje wytrącenie znacznych ilości węglanów. W zależności od głębokości zwierciadła wód gruntowych i miąższości warstwy wzniosu kapilarnego, węglany mogą się wytrącać na różnych głębokościach od 30 do 100 cm. Gleby takie występują zwykle w zagłębieniach terenowych i tworzą pas przejściowy od obniżeń do wysoczyzn lub występują na mikrowznie-sieniach w obrębie obniżeń.

Plamy glejowe — plamistość

Poziom „plamisty” określa miejsce w profilu glebowym z plamami mającymi kontrastowe barwy. Gdy poziom glebowy ma szarą barwę macierzystą z kilkoma plamkami czerwonymi lub brunatnymi, wówczas plamy mają barwy czerwone i brunatne. Czasem w poziomie glejowym może być tak dużo plam czerwonych i brunatnych, iż barwa szara zajmuje tak małą powierzchnię, że traktowana jest także jako plamistość. Trudno zdefiniować przypadki odpowiadające terminowi plamy glejowe, tj. plamy mające nasycenie barwą 2 lub mniejsze. Dlatego znaczenie tego terminu określa się w sposób następujący: są to poziomy lub warstwy, w których pewne partie mają w stanie wilgotnym nasycenie barwą 2 lub niższe; jasność barwy jest wtedy równa 4 lub wyższa niezależnie od tego, czy te części profilu objętościowo przeważają czy też mają ciągłą barwę wokół plam o większym nasyceniu barwą.

SYSTEMATYKA GLEB

I. GLEBY LITOGENICZNE

Dział ten obejmuje gleby o budowie i właściwościach uzależnionych głównie od właściwości skał macierzystych. W glebach litogenicznych skład mineralny i granulometryczny oraz skład chemiczny skały macierzystej wpływają dominująco na przebieg procesów glebotwórczych.

3 — Roczniki Gleboznawcze 3-4