Obraz6 5

Gleby litogeniczne 37

Omawiane gleby są w poziomie AC z reguły kamienisto-rumoszowe. Występują najczęściej w piętrze kosodrzewiny (zespół Pinetum mughi carpaticum). Spotyka się je również pod płatami acidofilnych zbiorowisk murawowych (zespół Empetro-Yaccinietum) lub pod borem górnoreglowym (Piceetum tatri-cum). W poziomie organicznym O próchnica typu mor-moder lub mor.

W typie rankerów wyróżnia się trzy podtypy: a) rankery właściwe, b) ran-kery brunatne i c) rankery bielicowane.

a. Rankery właściwe

Mają one budowę profilu O-AC-C, na obszarze Polski wytworzyły się z granitów, gnejsów, niektórych piaskowców, rzadziej z łupków. Są to gleby o odczynie kwaśnym lub silnie kwaśnym w poziomach O i AC.

W terenach górskich powyżej regla górnego ze skał masywnych bezwęgla-nowych tworzą się tzw. rankery alpejskie o poziomie AC małej miąższości nie przekraczającej 20 cm. Natomiast w obszarach regla dolnego i regla górnego tworzą się rankery o poziomie AC dochodzącym niekiedy do 50 cm grubości.

b. Rankery brunatne

Mają budowę profilu O-AC-Bhr-C. Tworzą się one w piętrze regla dolnego i w terenach wyżynnych jako dalsze stadium rozwojowe rankerów właściwych ze skał masywnych zasobnych w glinokrzemiany. Rankery brunatne o formującym się poziomie BbrC można określić jako przejściowe do gleb brunatnych kwaśnych. O zaliczeniu tych gleb do rankerów decyduje duża (ponad 50%) zawartość szkieletu w poziomie BbrC i obecność okruchów skały w poziomie próchnicznym.

c. Rankery bielicowane

Mają one budowę profilu O-AE-B/C-C. Tworzą się ze skał masywnych, ubogich w zasadowe minerały glinokrzemianowe jako dalsze stadium rozwojowe rankerów właściwych. Występują w piętrze regla górnego, pod borem wysokogórskim i w piętrze kosodrzewiny.

Rankery bielicowane są glebami przejściowymi do bielic. O zaliczeniu tych gleb do rankerów zadecydowała duża (ponad 50%) zawartość szkieletu w poziomie B/C i poziomach głębszych oraz obecność okruchów skały w poziomach powierzchniowych.

IAS. Gleby słabo wykształcone ze skał luźnych (arenosole)

Gleby te charakteryzują się zasadniczą budową profilu A-C. Pod poziomem próchnicznym (ochric) o miąższości wahającej się od 10 do 30 cm występuje bezpośrednio skała macierzysta.

Oprócz poziomu próchnicznego A nie zaznaczają się w arenosolach inne poziomy genetyczne.