Obraz1 2

, i ■..-./yK.iwsK,. laknsi żyt In w |<> i ..|<> Mywi. pnl.igogii/n.)

Wyniki badań wskazują na lo, że najniżej jakość swojego życia oceniają nauczyciele będący po rozwodzie - 2,57 pkt oraz wdowy/wdowcy - 2,75 pkl Stosunkowo wysoko oceniają ją nauczyciele żyjący w separacji (4,00 pkl), podobnie nauczyciele stanu wolnego (4,11 pkt) i osoby pozostające w związ kach małżeńskich (4,20 pkt). Grupy tych nauczycieli można zatem uporząd kować na kontinuum jakości życia tak, jak to pokazuje schemat 14.

Schemat 14. Średnie oceny jakości życia nauczycieli studiujących w zależności od stanu cywilnego (w punktach)

(Pr)	(W/W)	(Sp)	(K/P)	(Ż/Z)
2,578 1	2,758 1	4,000 1	4,111 1	4,200 _L_

Objaśnienia: Pr - po rozwodzie, W/W - wdowiec/wdowa, Sp - w separacji, K/P - kawał.. panna, Ż/Z - żonaty/zamężna

Źródło: opracowanie własne.

Uzyskane wyniki badań nie potwierdzają jednoznacznie hipotezy, iż stan cywilny badanych znacząco koreluje z ocenami jakości życia. Jednakże dam częściowo pokrywają się wynikami polskiej części programu badawczego „Cebula”, który dowodzi, że w zakresie takich aspektów jak poczucie szczęś cia i radość życia istotnie gorsza jest kondycja osób owdowiałych, rozwie dzionych i stanu wolnego. Dodatkowo osoby te pod względem samoocen\ oceny wartości życia i negatywnych doświadczeń wypadają gorzej od osób pozostających w stanie małżeńskim (Czapiński, 2001, s. 272).

Status rodzinny (X₅)

Status rodzinny jest zmienną ściśle związaną ze stanem cywilnym. Rozkład ocen jakości życia nauczycieli studiujących w zależności od ich statusu ro dzinnego prezentuje tabela 20.

Dane w tabeli pokazują, iż najwyżej (na poziomie przeciętnym) jakoś, swojego życia oceniają nauczyciele - osoby samotne (bezdzietne) (3,54 pkl), a także osoby samotnie wychowujące dzieci (3,00 pkt). W stopniu bliskim ocenie bardzo nisko określają ją nauczyciele będący osobami duchownymi (1,42 pkt), zaś nieco wyżej, ale także nisko (2.6S pkl) małżonkowie / małymi dziećmi.

Porównanie średnich ocen j.ikosi i /yi i.i według statusu rodzinnego /.t pomocą testu AN()VA I potwierdza tezv. ze oceny te nie różnią się istotnie I/'    0,05). Wyjątek stanowi grupa nauczycieli z rodziny zakonnej, których

.....ny jakości życia są statystycznie istotnie mniejsze od ocen nauczycieli we

wszystkich pozostałych typach rodzin. Nic uzyskano dowodu statystyczne go na istnienie zależności pomiędzy ocenami jakości życia a statusem ro tl/innym badanych nauczycieli. Wartość współczynnika korelacji liniowej me różni się istotnie od zera (r = -0,0002), co potwierdza powyższy wilio • k o braku widocznego związku pomiędzy zróżnicowaniem ocen jakości /yi i.i nauczycieli studiujących w zależności od statusu rodzinnego.

Wbrew potocznemu przekonaniu, iż brak dzieci jest przyczyną poczuc ia nieszczęścia, współczesne badania nie dostarczyły jednoznacznego dowo du, że zamierzona lub niezależna od woli człowieka bezdzietność osłabia zadowolenie z życia. Dlatego wyższe oceny jakości życia występujące u osób bezdzietnych w porównaniu z posiadającymi dzieci można w niniejszych badaniach uznać za odpowiadające stanowi rzeczywistemu.

I ahela 20. Średnic oceny jakości życia nauczycieli studiujących w zależności od statusu rodzinnego w grupach PK, IIK, PR i HR (w punktach)

bp	Status rodzinny	Grupy nauczycieli				Ogółem
		PK	1IK	PR	1IR
1.	Rodzina wielopokoleniowa (dziadkowie, rodzice, dorosłe dzieci)	2,636	3,000	3,000	2,667	2,750
2.	Rodzina wielopokoleniowa (dziadkowie, rodzice, małe dzieci)	3,062	3,000	3,100	2,083	2,854
3.	Małżonkowie z. dorosłymi dziećmi	2,461	3,000	2,667	2,400	2,632
-I	Małżonkowie z małymi dziećmi	2,906	2,750	2,568	2,318	2,687
5.	Małżonkowie bez innych członków rodziny	3,100	2,571	2,769	2,000	2,758
r».	Osoby pozostające w nieformalnym związku	2,826	3,000	3,100	3,333	2.955
7.	Osoby samotnie wychowujące dzieci	3,400	3,333		2,200	3,000
H	(Koby samotne	3,625	3,625	3,400	3,333	3,542
9.	Rodzina zakonna	1,333		1,500		1.429
10.	Razem	■ hm:	2,961	2,754	2,375	2,790

/mdło "lilii /i hm \\ I.i tu