Obraz5

150 W. Kotarba

dzie wyższa od 10% korzyści netto uzyskanych przez niego w każdym roku korzystania z rozwiązania. Zaletą licencji otwartej jest również możliwość przystąpienia do korzystania z rozwiązania bez potrzeby podejmowania negocjacji w sprawie udzielenia licencji. Warunkiem jest tu pisemne powiadomienie o tym licencjodawcy. Oczywiście opłata licencyjna wyniesie w tej sytuacji 10% korzyści (jeśli w oświadczeniu podano taką opłatę), chyba że strony postanowią inaczej. Licencja otwarta ma sprzyjać przyspieszeniu i zwiększeniu obrotu chronionymi rozwiązaniami w gospodarce¹⁵⁹.

Licencja dorozumiana

Licencja dorozumiana dotyczy praw do:

-    wynalazków,

-    wzorów użytkowych,

-    wzorów przemysłowych,

-topografii układu scalonego.

Licencja dorozumiana stanowi ustawową zasadę przyznawania praw do praw wyłącznych, w przypadkach korzystania z rozwiązań dokonanych w ramach umów o wykonanie prac badawczych lub innych podobnych umów, jeśli problem ten nie był odpowiednio uregulowany w ramach zwykłej umowy licencyjnej. Udzielanie licencji nie ma zastosowania w stosunku do oznaczeń geograficznych. Wynika to z istoty i zakresu praw udzielanych w procedurze rejestracji tych oznaczeń. Licencja dorozumiana oznacza domniemanie udzielenia licencji przez wykonawcę zleconych mu opracowań, prac badawczych rozwojowych itp., pomimo braku w tym zakresie postanowień w zawartej umowie o wykonanie tych prac. Brak tych postanowień może być świadomy, gdy strony umowy postanawiają że będzie tu miała zastosowanie licencja dorozumiana, albo też może wynikać z przeoczenia problemu uregulowania praw do rozwiązań, które mogą powstać w trakcie realizacji umowy. Instytucja licencji dorozumianej przesądza więc jednoznacznie problem prawa do prawa wyłącznego. Jest ono po stronie wykonawcy prac. Zleceniodawca ma jedynie za-

Patrz: A. Szewc, Licencja otwarta, Państwo i Prawo 1988, z. 12.

gwarantowane prawo używania rozwiązań, które powstały podczas realizacji umowy.

Należy uznać, choć wyraźnie nie wynika to z ustawy, że licencja dorozumiana jest licencją pełną, ale nie jest wyłączną. Wydaje się, że rozwiązanie w postaci licencji dorozumianej powinno pełnić rolę wyłącznie zabezpieczenia, na wypadek braku postanowień umownych w zakresie dysponowania wynikami prac badawczych. Nie będzie potrzeby korzystania z tego rozwiązania, jeśli współpracujące ze sobą strony będą pamiętały o potrzebie umieszczenia już w umowie o prace badawcze stosownych ustaleń, co do mogących powstać w przyszłości praw wyłącznych i sposobu ich eksploatacji.

Istotną zmianą jaką wprowadzono w ustawie w stosunku do wcześniej obowiązujących regulacji, jest pominięcie przepisu ustalającego zasady odpłatności za omawianą licencję. Problem ten pozostawiono więc otwarty. Możliwe jest wzajemne porozumienie się stron, a jeśli do tego nie dojdzie pozostanie rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu sądowym.

Licencja przymusowa

Licencja przymusowa może być udzielona w szczególnych przypadkach. Oznacza zezwolenie na korzystanie bez zgody uprawnionego z chronionego:

-    wynalazku,

-    wzoru użytkowego,

-topografii układu scalonego,

-nowej odmiany rośliny.

Licencja przymusowa nie ma zastosowania do wzorów przemysłowych ani do znaków towarowych (i oczywiście do oznaczeń geograficznych). Licencja ta jest niewyłączna. Korzystający z niej jest obowiązany uiszczać opłaty licencyjne na rzecz uprawnionego. Zakres i czas trwania licencji, szczegółowe warunki jej wykonywania, wysokość opłaty licencyjnej oraz sposób i terminy jej zapłaty, określa w przypadku wynalazku, wzoru użytkowego i topografii układu scalonego Urząd Patentowy. Decyzja o udzieleniu licencji przymusowej może być po upływie dwóch lat zmieniona w części dotyczącej zakresu, czasu trwania, a także wysokości opłaty licencyjnej. Zmiany te