PICT6475

ROZDZIAŁ VII

Podstawy opracowania i analizowania

materiałów badawczych

Niniejszy rozdział poświęcony zostanie analizie zebranego materiału ba-dawczcgo. Przedstawiono w nim najczęściej stosowane sposoby przeprowadzania analizy ilościowej i jakościowej. Rozpoczęto od omówienia sposobów ^ rządkowania i grupowania zebranego materiału badawczego i opisania miar tendencji centralnej, stanowiących podstawę do przeprowadzenia analizy siaty-stycznej. Następnie skoncentrowano się na sposobach przetwarzania danych i omówieniu związków pomiędzy zmiennymi oraz opisaniu strategii weryfiko-•ania hipotez i wyprowadzania wniosków.

1. Przygotowanie zebranych materiałów badawczych

Zgromadzony materiał badawczy, tzw. materiał surowy, składa się zwykle z dużej ilości informacji dotyczących badanej zbiorowości, które podlegają przetworzeniu i opracowaniu. Polega ono przede wszystkim na:

a)    kontroli zebranego materiału,

b)    grupowaniu i selekcji danych oraz icli zliczaniu,

c)    budowie szeregów,

d)    prezentacji materiałów za pomocą tablic i wykresów.

7.7. Kontrola zebranego materiału

Kontrola zebranego materiału dokonuje się po przeprowadzeniu badań. Polega na sprawdzeniu i ocenie wartości poznawczej zebranych danych, gdyż najczęściej są one obarczone pewnymi błędami. Powinna ona wyeliminować informacje zbędne i nieprzydatne do dalszych badań. Źródłem błędów w zebranym materiale mogą m.in. być:

a) źle opracowane lub dobrane narzędzia badawcze, np. kwestionariusze wywiadu, ankiety, test, skale pomiarowe, dokumenty, iip.;

Kontrola formalna polepa na sprawdzeń,u. czy zebrany tnatertal , _ffln|ctny i    ' "Czekiwamami badacza, czy zebrań., wszystktc ń,c-

■_oWO fałszowane przez respondentów informacje-^b!u,dv tkwiące w sprawozdaniach, zestawieniach, materiałach su.™

'Snrtcntach archiwalnych, ttp,;    ^,ach

^l)thi, nr/.vc_Zvnyh.M.wc. np. pomylk, w opisach, przestawienie cyfr ^ może mieć charakter formalny i merytoryczny. ’

fularze ankiet, czy materiał jest kompletny, czy udzielono odpowiedz! na ^tkic pytania i we właściwych rubrykach, czy jakieś dane mc zostały po-

‘gontrtla merytoryczna    oceny wartości poznawczy matenałów

3c di» ^badań ™^tcrialy’“>’ ^nad?⁷|y "”y«*tc wysiane do respondentów

Wszystkie pytania minięte, np-

Kontro... — •    •    » ——

; ma-

ich wiarygodności. Sprowadza się ona do stwierdzenia, czy nadesłane ___

⁰ -_aly mają logiczną poprawność zapisów, czy celowo nic fałszowano i zniekształcano odpowiedzi, czy nic omijano pytań trudnych i kłopotliwych, czy nic a błędów arytmetycznych, przestawień liczb, błędnych pomiarów, itp. Nickie-j_v wyniki tak zebranych materiałów, weryfikuje się poprzez porównanie ich /danymi pochodzącymi z innych badań lub zebranymi innymi technikami, np. materiały zebrane z obserwacji można sprawdzić poprzez wywiady z nauczycielami. rodzicami, poprzez wywiad środowiskowy łub innymi sposobami, w zależności od potrzeb badawczych.

1.2. Grupowanie materiałów i informacji

Grupowanie jest czynnością umożliwiającą podzielenie zebranych materiałów i informacji na jakościowo jednorodne grupy, wg częstotliwości występowania i kryteriów wynikających z celu badan. Rozkład częstości występowania jednej zmiennej, wskazuje na liczbę obserwacji w każdej kategorii tej zmiennej. Aby np. określić rozkład odpowiedzi dla takiej zmiennej jak: „oceny szkolne uczniów" wystarczy policzyć, ilu uczniów poinformowało, że otrzymało oceny bardzo dobre, dobre, dostateczne czy niedostateczne. Grupowanie jest czynnością, polegającą na wyodrębnieniu z wielu zróżnicowanych informacji, jednorodne grupy.

W praktyce stosuje się różne sposoby grupowania. Ze względu na .u./oę wybranych cecłi. można grupowanie podzielić na proste i złożone. proste to grupowanie wg jednej cechy, np. grupowanie uc/mow, wg i* otrzymanych ocen. np. / matematyki. Grupowanie uwzgl^ny.a>K<. więcej cech. to grupowanie złożone. Stosujemy je wów czas. gk > np- ' -uczniów wg ilości otrzymanych ocen niedostatecznych, uwzg■«*» >•    „

cześnie pochodzenie społeczne uczniów. Przykład grupowania ^s,ruJc tabela 9.

265