pkm osinski
21

240

S. I. Przekładnie zębate walcowe

5. Przekładnie

(liczba) przyporu r.„ określany jako stosunek długości odcinka przyporu do poda,. I łki zasadniczej

HF R;

Po wyznaczeniu g, na podstawie rys. 5.16 oraz wykorzystując wzór (5.11) o, obliczenie p„, wyrażenie na wskaźnik przyporu przyjmie postać

_g y/Ą-Jit i y/rjt-rłż - <ysina,, nm_Bcosa

Zwykle wymaga się aby e, g 1,4 wyjątkowo a, % 1,2. Liczba przyporu więksi od jedności oznacza, że okresowo w przyporze znajdują się równocześnie dwie pan zębów. Jeśli więc jakaś para zębów rozpoczyna przypór w punkcie A (rys. 5.17), to w odległości podzialki zasadniczej, w punkcie D, współpracuje jeszcze poprndna para zębów, której przypór trwa aż do osiągnięcia końcowego punktu przypora £ Występuje tu powtarzająca się cyklicznie sytuacja zazębienia (przyporu) jedno-i dwuparowego i obciążenie przenoszone jest wtedy odpowiednio przez jedną lob dwie pury zębów. Przypór jednoparowy występuje na odcinku BD.

Ewolwentowe zarysy zębów dwóch współpracujących kół przemieszczają się.)». sobie ruchem poślizgowo-tocznym. Parametry tego ruchu wpływają istotnie U zjawiska trybologiczne, warunkując wypór hydrodynamiczny i hydroelastycui) warstewki oleju, opory tarcia, zużycie i grzanie się zębów, oraz na sprawno# mechaniczną zazębienia.

Rozkład prędkości w chwilowym punkcie przyporu przedstawiono na rys. 5.H Dwa współpracujące zarysy Z, i Z₂ znajdują się w danej chwili w przypora W punkcie )'. Rozpatrując ten punkt raz jako ł\, tzn. przynależny do zarystl Z,* i drugi raz jako punkt Y₂, tzn. przynależny do zarysu Z₂, można wyznaczyć prędkości obwodowe, skierowane prostopadle do promieni O, Y oraz 0₂Y

praż    _    ($1.

Prędkości te mają składowe: v„ — skierowaną wzdłuż wspólnej normiM n zarysów Z, i Z_; oraz w* — wzdłuż wspólnej stycznej k. Składowe normalne oW zarysów muszą mieć ten sam kierunek i wartość, gdyż w przeciwnym razie M stąpiłoby oddalenie się zarysów od siebie (przerwanie przyporu) lub wnikanie jednego zarysu w drugi (interferencja)

v«t = r_bx<ó_Ł =    r_H0), = 0*.    (iM)

Składowe styczne można wyznaczyć z rys. 5.18, wykorzystując podobieństwo trójkątów, lub wprost jako iloczyn prędkości kątowej i promienia prostopadłego do taranku wektora wyznaczanej prędkości

%    ■ oraz u,₂    (525)

kóżpica tych prędkości określa wartość poślizgu mi(J:y:(bntgo v,: dla zębnika

dla koła

W biegunie zazębienia (punkt C) i>_u =    , czyli w tym punkcie wystąpi czyste

[jtoenjc, u poślizg v,_U2 = 0. Muksymalne wartości poślizgu wystąpią w poaąt-^ym i końcowym punkcie przyporu. Wskutek tarcia najwięcej nagruwują H wierzchołki zębów, co może grozić ich zatarciem. Szerszą analizę tego- agtd-tania przedstawiono w [9].