Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (26)

27

/. Cóż to jest ten produkt turystyczny

Z rozważań tych wynika, że walory środowiska naturalnego i kulturowego uznaje się za podstawę rozwoju turystyki. Pozwalają one wyznaczyć obszary, na których teoretycznie może rozwijać się turystyka. Stanowią one warunek konieczny, ale niewystarczający dla rozwoju ruchu turystycznego. Muszą bowiem być uzupełnione zespołem urządzeń i instytucji tworzących bazę materialno-organizacyjną, bez której przyrodnicze i kulturowe atrakcje pozostałyby niewykorzystane, a nawet niedostępne. Dlatego niezmiernie ważne jest posiadanie przez dany obszar nie tylko walorów turystycznych, ale także zasobów stanowiących o tym, że obszar ten jest atrakcyjny dla przyszłych inwestorów (sieć wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa, usługowa, drogi itp.).

Rodzaj i struktura produktu turystycznego, który jest przedmiotem naszych rozważań, są czynnikami, na które muszą wpływać przedsiębiorstwa turystyczne. Oprócz tego muszą one stale wykazywać się gotowością do świadczenia usług, dbać o utrzymanie bazy materialno-technicznej umożliwiającej świadczenie usług. Wśród czynników popytowych wpływających na decyzje i wyniki pracy tych przedsiębiorstw wyróżnić możemy komplementarność (stąd mowa o zintegrowanej usłudze) i substytucyjność popytu, dochody konsumentów, sezonowość, potencjał gospodarczy kraju itp. Poświęćmy słów kilka wpływowi komplemen tam ości i substytucji na rodzaj i wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw.

Komplementarność polegająca na tym, że jedną potrzebę zaspokajać możemy jedynie za pomocą całej wiązki dóbr i usług, jest istotą turystyki i ma zazwyczaj zupełnie inny wymiar niż np. w handlu. W turystyce bowiem świadczenie usług noclegowych czy transportowych bądź też organizacja imprez turystycznych jest zespołem zupełnie odmiennych czynności. Wymaga całkowicie innej relacji zaangażowanego kapitału stałego do zmiennego, charakteryzuje się całkowicie odmienną strukturą rodzajową kosztów. W przedsiębiorstwach posiadających bazę materialną do najważniejszych kosztów należą: amortyzacja, energia, remonty, tzw. inne koszty materialne, natomiast w biurach podróży zdecydowanie przeważają tzw. koszty refakturowane (hotelowe, transportowe, gastronomiczne), które jednak znajdują zawsze pokrycie w cenie i stanowią podstawę ustalenia marży będącej źródłem zysków biura. Jeżeli pośrednik nie posiada bazy, jedynie pośrednio ponosi ryzyko jej ewentualnego zużycia i dewastacji (zmniejszenie możliwości wynajmu w przyszłości). Zawsze jednak ma pole manewru i możliwość wynajmowania bazy u kogo innego.

Jednym z istotnych czynników wpływających na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw świadczących usługi turystyczne jest substytucja. Substytucja polegająca na różnych sposobach zaspokajania tej samej potrzeby jest w turystyce zjawiskiem występującym na szczególnie szeroką skalę. Jej