S Górski Metodyka Resocjalizacji (12)

się zaspokojenia potrzeby uznania i aprobaty. Dzięki opiece sprawowanej głównie przez matkę, wytworzyło się u chłopca potrzebo gratyfikacji związanych z zależnością emocjonalną. Jednak, chociaż Janek odznaczał się wysoką inteligencją, ojciec stale mówił, że jest ogro niczony i gorszy od szkolnych kolegów. Wyśmiewał i nio wyrażał zgody na plany Janka dotyczące przyszłego, samodzielnego życic/ i pracy zawodowej. W rezultacie u Janka wytworzyły się silne opory przeciw okazywanie jakiejkolwiek emocjonalnej zależności skierowanej kt rodzicom. Potrzeba uznania i aprobaty została u niegc mocno rozbudowana, rodzice zaś nie stworzyli warun ków do jej zaspokojenia. Zachowania jego, zmierzają ce do nawiązania bliższych związków emocjonalnych stawały się wobec gorzkich doświadczeń źródłem lęku Janek pragnął uznania i aprobaty, bał się jednak o ni zabiegać, aby znów nie zostać odtrąconym.

Wskutek generaiizacji, agresywne nastawienie Janki objęło także nauczycieli i wszelkie osoby, cieszące sięj autorytetem. Tak więc, Janek nie znalozłszy głębsze satysfakcji w stosunkach z rodzicami, nieufny i wreg na skutek odtrącenia, nie mógł zdobywać emocjonalnych gratyfikacji w kontaktach z innymi osobami dorosłym oraz z rówieśnikami. Stale „stał na uboczu", oczekują cy odtrącenia i w poczuciu zagrożenia. Niekochani i niechciany, stawał się coraz bardziej agresywny" ^,0.

Jak widać, skłonność do otwartej agresji osób o oso bowości agresywno-lękowej jest skutkiem niezospokoje nia potrzeby związku uczuciowego z rodzicami. Nieza spokojenie to staje się źródłem konfliktu między silni chęcią do przejawiania żywionych wobec rodziców uczu pozytywnych a jeszcze silniejszym lękiem przed odtrą ceniem przez nich takich zachowań. Utrwalające *>ł reakcje agresywne są odpowiedzią na tę sytuację, jok swoistą przeszkodę, której nie udaje się dziecku prze zwyciężyć, gdyż chodzi o uzyskanie gratyfikacji ze stron rodziców, których przecież nikt w tym nie może zastąpić

Jednocześnie okazuje się, że reakcje agresywne 1 dobrym sposobem rozwiązywania wspomnianego kon fliktu, między potrzebą związku uczuciowego a lękiofl

C. Czopów Wychowanie retoclolitujące. Waisrav»a 1978,

przed odtrqceniem. Sq dobrym sposobem, ponieważ wywołują u innych ludzi także agresję, co utwierdza jednostkę w przekonaniu, że ludzie sq źli i nie jest możliwe uczuciowe zwiqzanie się z nimi, nawet jeżeli bardzo silnie się tego pragnie.

Na podstawie powyższych uwag można stwierdzić, że młodzież o osobowości agresywno-lękowej jest przysto-•.owana neurotycznie, gdyż jej antyspołeczne zachowania wynikajq z niezaspokojonych potrzeb i stanowię środek do utrzymywania równowagi psychicznej.

Przedstawione tu dwie odmiany osobowości neuro~ tycznej (zaburzono emocjonalnie i agresywno-lękowa) nie stanowiq postaci klasycznej nerwicy, w której oprócz stanów napięcia i lęku oraz nierozwiqzanych konfliktów wewnętrznych występujq ponadto zaburzenia w biolo-■ jlcznym funkcjonowaniu organizmu. Odmiany te repre-r«ntujq jedynie stany zbliżone do nerwicy, bardziej w przypadku osobowości jednostek zaburzonych emocjo-nalnio, mniej w odniesieniu do osób agresywno-lękowych.

Cechy psychopatii

Wlodqcymi cechami psychopatii sq: brak uczuć wyż-l#yoh, poczucia winy i chłód uczuciowy, z czego wynika Mlnmolność doznawania syntonii. Stqd też bierze się

SUnnrolna niechęć do ludzi i skłonności sadystyczne, huiu rasadniczq cechq psychopatii jest niski poziom

,i u

/ródlom zaburzeń psychopatycznych mogq być przy-y organiczne, np. wrodzone lub spowodowane róż-I • horobaml zmiany w mózgu, mówimy wtedy o c halo ropo tli, albo też jednostka może wyuczyć się ffilń psychopatycznych pod wpływem warunków Miy« li. występujęcych w procesie socjalizacji. Mo-• * ly do czynienia z s o c j o p a t i q.

*P"I.M *nych uwarunkowaniach zachowań socjopa-f; zunailnlczg rolę odgrywajq trzy czynniki: sepa-drlerkn od matki w okresie wczesnego dzieciń-(wl.iMiza w plorwszych trzech latach życia: wadli-y wychowywania dziecka w rodzinie orcz