Samsung SCX 6x22 Series 091118164751 1

informuje nas, że 1 mol węgla (2.2 g) reaguje z 1 molem tlenu częsteczkowego (32 g) dając 1 mol dwutlenku węgla (44 g),

Ogólne równanie stechiometryczne reakcji można zapisać

aA * bB * e E + dD    (l.2)

substraty    produkty

gdzie: A, B,E i D - symbole chemiczne substratów i produktów;

a, b, e i d - współczynniki stechiometryczne reakcji. Stosunek ilościowy substancji reagujących, określany równaniem chemicznym nazywamy stosunkiem stechiome-trycznym. Sub3traty reaguję ze sobę tylko w stosunku stechiometrycznym, nawet jeśli zmiesza się je w innym stosunku. Równania stechiometryczne reakcji chemicznych informuję nas tylko o rodzajach i ilościach substratów i produktów reackji w stanie równowagij nie zawierają one informacji o szybkościach i mechanizmach reakcji.

1.1.2. Rodzaje reakcji chemicznych

Duża ilość reakcji chemicznych zmusza do sklasyfikowania ich w pewne grupy- Podstawę klasyfikacji mogę być:

a)    typ zachodzącej przemiany;

b)    rodzaj wymienianych cząstek;

c)    efekt cieplny reakcji.

Ad ą) Według tego podziału rozróżnia się reakcje syntezy, analizy i wymiany.

Reakcje syntezy polegają na tworzeniu się nowej substancji z dwóch lub większej liczby różnych substancji, np.

3 H₂ + N₂ - 2 NHj    (1.3)

Reakcja analizy polegają na rozkładzie substancji złożonej na dwie lub większą ilość nowych substancji, r.p,

NHjKCOj    CC₂ ♦ H₂C ♦ NHj    (l.4)

Reakcje wymiany polegają na wymianie cząstek, wolnych rodników, atomów, jonów lub elektronów pomiędzy reagującymi sub-gtratami. Osżeli reakcja wymiany dotyczy obydwu reagujących substancji, to mówimy o reakcji podwój nej wysiany, np.

3aCl₂ ♦ ^k2^S04 " ^BaS04 * ^{2 KC1}    (l.5ł

_G(jy wymieniana cząstka pochodzi tylko od jednego z substratów, to mamy reakcję pojedynczej wysiany, np.

CuO ■*>    • Cu + HjO    (i.d

Ad b) W reakcjach wymiany. Jak Już wspomniano, mogę być wynie-niane różne cząstki.

Najczęściej wymianie ulegają grupy atomów, atomy, wolne rodniki lub Jony. W tych przypadkach nazwa reakcji pochodzi często od nazwy wymienianych częatek, np. reakcja komplekecwania jonów Ag^ł cząsteczkami amoniaku (NHj) w czasie rozpuszczania AgCl w wodorotlenku amonowym

AgCl ♦ 2 NK₄0H • [ Ag(NH₃)₂ J ⁺ Cl" ♦ 2 H.O    (l.7)

lub reakcja nitrowania benzenu

C₆H₆ ♦ HN0₃ - ^C6^H5^NC2 * ^H2^c    ^^1,8)

Szczególnym rodzajem wymienianych cząstek są protony \ściślej Jony hydronlcwe H^O”) lub Jony wodorotlenowe OH*. Mówimy wtedy o reakcjach kwa sowo* za sadowych , np.

H₂SC₄ ♦ 2 NaOH • Ha₂S0₄ 2 HgO    (1.9)

W roztworach wodnych reakcja ta przebiega zgodnie z równaniem Jonowym

2 HjO* ♦ S0*~ ♦ 2 Na* ♦ 2 OH* * 4 H₂0 ♦ 2 Na* - SoJ* _(l.₁₀)

a więc polega na oddziaływaniu jonów H^O i OH i wytworzeniu

wody.

Oeżeli w czasie reakcji chemicznej obok wymiany atomów (jonów) przebiega równolegle wymiana elektronów pomiędzy reagującymi cząstkami, to takie procesy nazywamy reakcjami u t 1 e-

17