w018

Ratownictwo medyczne w wypadkach masowych

warunków miejscowych mogą to być żołnierze lub młodzież szkolna. Można ćwiczyć poszczególne części działania, ale lepiej jest prowadzić taką akcję w całości, tzn. angażując SOR, blok operacyjny, diagnostykę obrazową, oddziały i pracowników technicznych, z przekazaniem części personelu do nowych zadań.

Ćwiczenia z udziałem pozorantów zwiększają poczucie autentyczności zdarzenia i służą lepszemu przyswojeniu metod postępowania w warunkach katastrofy.

(fot. J. Ciećkiewicz)

Dla kierownictwa szpitala oraz osób przewidzianych do pełnienia takich funkcji podczas katastrofy korzystna jest też forma szkolenia w postaci ćwiczeń „sztabowych”. Siedząc wspólnie nad planami, zależnie od zmieniającej się założonej sytuacji podejmują oni decyzje, które następnie są wspólnie analizowane. Takie ćwiczenia sztabu winny być prowadzone już na etapie planowania i przed dużymi ćwiczeniami z udziałem całej załogi.

Wszelkie ćwiczenia muszą być oczywiście szczegółowo omówione w gronie wszystkich zainteresowanych, a wszelkie zgłaszane uwagi analizowane. Doświadczenia wielu krajów dowodzą skuteczności tak prowadzonych ćwiczeń w szkoleniu i przygotowaniu na wypadek katastrof.

Wielką wagę do ćwiczeń przykłada się np. w Stanach Zjednoczonych, gdzie z uzyskania akredytacji przez szpitale wynikają potem kontrakty i dotacje. Od szpitali wymaga się bowiem zorganizowania dwóch takich ćwiczeń, tzw. disaster drill, w ciągu każdego roku w odstępach nie większych niż 8 miesięcy, przy czym przynajmniej jedno z nich musi zakładać przyjmowanie ofiar katastrofy.

Katastrofa poza szpitalem i katastrofa wewnątrz szpitala - odmienności planowania

Już przy omówieniu stałych elementów planu na wypadek katastrofy nie da się uniknąć możliwości pojawienia się dwóch różnych sytuacji, w jakich może znaleźć się szpital. Zdarzenie nadzwyczajne częściej występuje poza nim i wtedy szpital jest zaangażowany w leczenie ofiar, ale bywa niestety, że rozgrywa się wewnątrz lecznicy. Te dwie sytuacje różnią się i stawiają szereg odmiennych zadań oraz wymagają innego do nich przygotowania, co musi się uwzględnić w planowaniu i szkoleniu. Zagadnienia te pokrótce zostaną omówione.

Katastrofa poza szpitalem

W szpitalu dokonuje się ponownie segregacji (triage) przywożonych i przybywających w inny sposób ofiar zdarzenia, ponieważ ich stan mógł w czasie transportu zmienić się w stosunku do oceny na miejscu wypadku, a także dlatego, że teraz trzeba już podejmować konkretne decyzje o właściwym rozmieszczeniu ich wewnątrz szpitala i ustalić kolejność leczenia poszczególnych chorych. Należy się też liczyć z przybywaniem do szpitala niektórych ofiar wypadku, które docierają tam przygodnymi środkami transportu, a które nie przeszły procedury segregacji medycznej na miejscu wypadku.

Odpowiednie do prowadzenia triage’u miejsce powinno się zaplanować przed wejściem do szpitala, tam gdzie będą zajeżdżać ambulanse i przybywać poszkodowani dostarczani innymi środkami transportu.

Osobą odpowiedzialną za triage w szpitalu powinien być kompetentny lekarz, a więc w zależności od rodzaju zdarzenia albo odpowiednio przeszkolony chirurg, albo internista lub anestezjolog. Użyte słowo „kompetentny” zakłada, że potrafi on nie tylko bardzo szybko ocenić stopień zagrożenia życia i stosownie do tego potwierdzić lub zmienić kod zaszeregowania poszkodowanego, ale jest też zdolny do podjęcia wiążącej decyzji co do dalszego trybu postępowania, a zwłaszcza skierowania ofiary do właściwego miejsca w szpitalu.

Do pomocy winien on mieć przynajmniej jedną doświadczoną pielęgniarkę oraz zespoły transportowe do przewożenia lub prowadzenia pacjentów. W celu kompletowania zespołów transportowych można planować tymczasowe skierowanie do nich pracowników szpitala, nawet o niemedycznych kwalifikacjach, którzy aktualnie nie mają pilniejszego zajęcia.

Okres napływu poszkodowanych jest zwykle stosunkowo krótki i kiedy już minie, mogą oni wrócić na zajmowane stanowiska. Każdy pracownik przewidziany do takiej akcji musi o tym wiedzieć wcześniej i udać się na