WSP J POLN254106

ToponunLi miejska 425

kalną, jak słowotwórczą. Świadczy to o silnym powiązaniu z wyjściowym systemem prasłowiańskim i o stosunkowo słabej tendencji do ewolucji.

III. Późne, innowacyjne nazwy polskie. Do grupy tej należą:

1.    Nazwy, co do których mamy pewność, że powstały w okresach późniejszych, po uformowaniu się odrębnego języka polskiego. Można powiedzieć to o wielu podstawach leksykalnych z zakresu kultury materialnej i kultury chrześcijańskiej, np. rzeka Graniczna od wyrazu granica, Młynówka od młyna, Klasztorna Struga od klasztoru.

2.    Nazwy tworzone od nazw wsi i miast, gdyż większość osad powstała w Polsce po wiekach X-XI, np. rzeka Chylonka od miasta Cłrylonia, Bytowa od miasta Bytów, Jezioro Charzykowskie od wsi Charzykowy. Ten sposób tworzenia nazw rzecznych i jeziornych jest w ostatnich stuleciach niezwykle popularny.

3.    Nazwy pochodzenia obcego, głównie nazwy niemieckie występujące w północnej i zachodniej Polsce, jak Morkach (niem. Moor + Bach), Waserga-nck (niem. Wassergang), ale też nazwy pochodzenia wołoskiego pojawiające się w Karpatach, jak Rzepedka (z rumuńskiego repede ‘szybko’), Carynski (z rumuńskiego carina ‘ziemia uprawna’). Natomiast inaczej trzeba traktować nazwy litewskie występujące w Polsce północno-wschodniej, gdyż mogą to być nazwy starsze od nazw polskich.

W polskim krajobrazie hydronimicznym nazwy przedsłowiańskie (I) są nieliczne, dominują zaś nazwy słowiańskie (II) wywodzące się z leksyki prasłowiańskiej. W nowszych czasach lawinowo mnożą się nazwy tworzone od nazw wsi i miast (III) powielające popularny model nazewniczy.

Toponimia miejska

Powstanie miast - w Polsce w wieku XIII i XIV - jako obszarów o specyficznej zabudowie pociągnęło za sobą potrzebę nadawania nazw- nowym obiektom topograficznym, jak ulice, place, bramy, wieże itp. Pierwsze zapisy nazw ulic Warszawy, Krakowa, Poznania, Lublina i innych miast pojawiły się w źródłach z pewnym opóźnieniem w stosunku do czasu ich założenia. Liczebność nazw własnych w obrębie miast wzrasta wraz z ich rozwojem, np. w Warszawie w XV w. zanotowano 16 nazw, w XVI w. - 21, w XVII w. -60, w XVIII u\ - 339, a w roku 1958 - 2729 nazw.

Nazwy ulic, placów i innych obiektów miejskich kształtowane są zarówno spontanicznie przez ludność, jak i przez urzędy. We wczesnych okresach nazwy te tworzyli wyłącznie mieszkańcy miasta, a rola ówczesnych władz miejskich ograniczała się do posługiwania się w dokumentach nazwami powszechnie używanymi.