WSP J POLN254304

Kontynuacja i rozwój. Lju 1925-1958

631

(Warszawa 1955). W części dotyczącej fonetyki dość tradycyjna, przynosi nowe rozwiązania w partiach poświęconych morfologii, pierwsze systematyczne opracowanie składni historycznej i wszystkie zagadnienia historyczne uzupełnia danymi dialektologicznymi.

W 1939 r. zostało zakończone zbieranie materiałów do Słownika staropolskiego. Materiały te. przez hitlerowców wyrzucone na podwórze jako makulatura, dzięki bohaterstwu pracowników Biblioteki Jagiellońskiej ocalone, umożliwiły zaraz po wojnie podjęcie prac. Dzięki sprawnemu organizowaniu działań przez redaktora naczelnego Stanisława Urbańczyka, Słownik staropolski ukazywał się od 1953 r. do 2000 r. W 1953 r. podjęto prace nad Słownikiem polszczyzny XVI wieku. Inicjatorami tego dzieła byli: Maria Renata Mayenowa i Władysław Kuraszkiewicz. Dotychczas ukazało się 27 tomów (1999), tj. trzy czwarte dzieła. W 1957 r. podjęto w Warszawie prace nad przygotowaniem Słownika języka polskiego XVII i 1. poi XVIII w. Od 1950 r. prowadzone były prace nad Słownikiem języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego i Stanisława Skorupki (t. 1-11, Warszawa 1958-1969). Słownik ten opracowany na podstawie tekstów od połowy- XVIII w. do połowy- XX w. jest w istocie słownikiem historycznym okresu nowopol-skiego. W rezultacie tych różirych inicjatyw kształtuje się wielka synteza historii słownictw-a polskiego od jego początku do połowy XX w. w czterech słownikach.

Badania dialektologiczne

Badania dialektologiczne w Polsce niepodległej rozwijały się wręcz dynamicznie. Sprzyjało temu zaawansowanie tych badań w pierwszej ćwierci XX wieku. W Krakowie wokół Nitscha szybko ukształtowało się grono uczniów i współpracowników, ośrodek ten promieniował na Poznań, Lwów i Wilno. Również w Warszawie wokół Doroszewskiego powstała odrębna dialektologiczna grupa badawcza. Szkoła warszawska w opozycji do krakowskiej, mającej wyraźnie historyczną podstawę, opowiedziała się za udziałem statystyki w badaniach dialektologicznych. co pozwalało na przedstawienie dynamizmu rozwojowego dialektów i zbliżało ten typ badań gwarowych do powstałej później socjolingwistyki.

Znaczny^r przyrost informacji o dialektach polskich nasuwa myśl o opracowaniu atlasu gw-ar polskich. Pierwszą w Słou-iańszczyźme próba atlasu regionalnego był Atlas językowy polskiego Podkarpacia Mieczysława Małeckiego i Kazimierza Nitscha (500 map) (Kraków- 1934). W 1939 r. autorzy ci przedstawiają w- PAU Plan ogólnopolskiego atlasu językowego. Wybuch wojny i okupacja opóźniają realizację tego planu, ale Nitsch zaraz po wojnie powTaca do tej idei i doprowadza do wydania Małego atlasu gwar polskich