wstrzas

4

Franciszek Kokot

Wstrząs

4.1

Uwagi ogólne

Definicja. Wstrząs jest zespołem objawów chorobowych spowodowanych hipo-

perfuzją tkanek i, co za tym idzie, niedostateczną podażą tlenu do komórek, r Hipotensja może nie występować we wczesnym okresie wstrząsu. Dla tkanek ważna jest nie tyle hipotensja, ile wielkość spadku ciśnienia tętniczego w stosunku do wartości stwierdzonej u chorego przed wstrząsem. Niemniej jednak J hipotensja należy do obrazu klinicznego zaawansowanego wstrząsu.

Etiopatogeneza. Wstrząs może być wynikiem: a) oligowolemii, b) nadmiernego powiększenia się łożyska naczyniowego, c) niewydolności mięśnia sercowego.

6 Przyczyną oligowolemii może być krwotok (krwawiący wrzód żołądka lub dwunastnicy, pęknięcie żylaków przełyku, krwawienie z uszkodzonych naczyń lub narządów w następstwie urazów), utrata płynu nozakomórkowego (oparzenia, ucieczka osocza do zmiażdżonych tkanek) lub utrata wody i elektrolitów (wymioty, biegunki, nadmierna diureza osmotyćżńa w kwasicy cukrzycowej ketonowej, utrata sodu i wody z moczem w niedoborze gliko-i mineralokortykosteroidów, ucieczka płynów do tzw. trzeciej przestrzeni itd.).

owiększenie łożyska naczyniowego może być spowodowane:

a)    porażeniem warstwy sprężysto-mięśniowej naczyń krwionośnych przez toksyny bakteryjne lub leki (wstrząs septyczny lub też toksyczny);

b)    reakcją alergiczną, w wyniku której uwalniają się histamina oraz kininy rozszerzające naczynia krwionośne (wstrząs anafilaktyczny);

c)    przyczynami neurogennymi (zapaść odruchowa lub ortostatyczna).

b Niewydolność mięśnia sercowego jako przyczyna wstrząsu

D (wstrząs kardiogenny) może być wywołana:

a)    ciężkim uszkodzeniem mięśnia sercowego (zawał, ostre stany zapalne pochodzenia zakaźnego, toksyczne uszkodzenie mięśnia sercowego),

b)    zaburzeniami rytmu pracy serca (częstoskurcz lub bradykardia znacznego stopnia),