9

>»u uraz icn pochodnych 159

Polimetakrylan metylu) jest polimerem amorficznym o dużej wytrzymałości i świetnych właściwościach optycznych (przepuszczalność światła wynosi ponad 92%). Jego wadą jest mała udamość, którą można poprawić przez kopoli-ineryzaeję lub tworzenie kompozytów z elastomerami.

Poli(metakrylan metylu), jak również polimetakrylan butylu) oraz poli(akry-lan etylu) przeznaczone do stosowania jako powłoki, środki impregnujące i laminaty produkuje się w postaci stężonych roztworów o znacznej lepkości. Roztworową polimeryzację estrów akrylowych i metakrylowych na skalę przemysłową prowadzi się również w reaktorach. Monomer wprowadza się do reaktora grawitacyjnie w odważonych lub odmierzonych porcjach z pojemników usytuowanych w pobliżu reaktora. Inicjator, na ogół w ilości 0,02% do 2% masowych w stosunku do monomeru, rozpuszczony uprzednio w rozpuszczalniku, wprowadza się oddzielnym strumieniem. Jako rozpuszczalnik stosuje się często ksylen, etoksyetanol lub ich mieszaninę. Tlen inhibitujący polimeryzację monomerów akrylowych usuwa się ze środowiska reakcji, przedmuchując zawartość reaktora dwutlenkiem węgla lub azotem. Czas polimeryzacji wynosi z reguły od kilku do kilkunastu godzin. Otrzymuje się roztwory zawierające ok. 50% polimeru.

Niewiele spośród laboratoryjnych metod otrzymywania poliakryloamidu może być zastosowanych w przemyśle. Rozwój nowych metod przemysłowych uwzględnia takie wymagania jak: otrzymywanie polimeru o bardzo dużych ciężarach cząsteczkowych, unikanie tworzenia żeli, suszenie w warunkach nie powodujących degradacji i tworzenia nierozpuszczalnego polimeru. Nie używa się rozpuszczalników organicznych. Najstarszą, nadal szeroko stosowaną metodą jest polimeryzacja w rozcieńczonych roztworach wodnych (8 -f 20%) z zastosowaniem inicjatorów nadtlenkowych, azowych i układów redoks, prowadzona w reaktorach. Polimeryzacja przebiega w atmosferze azotu, aż do osiągnięcia stopnia przemiany 90-r95%. Czas reakcji wynosi zwykle 4-i-8 godzin. Podczas reakcji utrzymuje się stałą temperaturę, najczęściej 20-50°C; można też reakcje inicjować w niższej temperaturze i następnie podnosić temperaturę adiabatycznie do 60°C lub powyżej. Ciepło reakcji jest odprowadzane dzięki zastosowaniu zewnętrznego chłodzenia. W przypadku konieczności uzyskania polimeru o bardzo dużym ciężarze cząsteczkowym polimeryzację prowadzi się w temp. 20°C a nawet niższej, stosując bardzo aktywne układy inicjatorów redoks, np. bro-mian-siarczek. Otrzymywany produkt ma postać zmieniającą się od lepkich roztworów do gumowatych żeli. Produkty handlowe noszą nazwy: Cyanamer (American Cyanamid), Purifloc (Dow) i Separan (Dow).

Produkcyjny proces wytwarzania poli(kwasu akrylowego) również jest dostosowany do otrzymywania tego polimeru w postaci najczęściej stosowanej przez IśMeowników, tj. jako wodny roztwór i zbliżony do sposobu wytwarzania PAAm. Najbardziej znane nazwy produktów handlowych to Acrysol (Rohm & Haas), Primal (Rohm & Haas), Carbopol (Goodrich).