009 (51)

roku życia. Rozwój układu kostnego następuje w ustalonej niezmiennej kolejności. Pozwoliło to na opracowanie atlasów standardów dla poszczególnych faz rozwoju kośćca. Oceny dokonuje się poprzez porównanie na podstawie zdjęć radiologicznych pojawienia się nowych punktów kostnienia i ich zarastania.

Ocena wieku kostnego opiera się na analizie:

a)    liczby i wielkości punktów kostnienia nasad.

b)    wielkości, kształtu i gęstości zarysu krawędzi kości.

c)    odległości dzielącej punkty kostnienia nasady od strefy wapnienia przynasady.

Dla dzieci polskich atlas kostny rozwoju ręki i metodę określania wieku kostnego opracowała J. Kopczyńska-Sikorska („Atlas radiologiczny rozwoju kośćca dłoni i nadgarstka dla dzieci od 0 do 18 lat życia"). Ustalenie wieku kostnego ma istotne znaczenie diagnostyczne przy rozpoznawaniu zaburzeń rozwojowych takich, jak np. przedwczesne dojrzewanie płciowe, niedoczynność tarczycy, dysplazje kostne i inne.

Wiek zębowy

Wyrzynanie się zębów następuje w stałej, uporządkowanej kolejności, a więc jest dobrym miernikiem rozwoju. W trzecim kwartale życia ok. 6 miesiąca zaczynają wyrzynać się pierwsze zęby, zwykle są to 2 dolne siekacze, następnie po około dwóch miesiącach 4 siekacze górne. Między 12 a 16 miesiącem życia pojawiają się pierwsze zęby trzonowe. Pod koniec 2 roku życia dziecko posiada komplet uzębienia mlecznego w ilości 20 zębów. Przybliżoną ilość zębów mlecznych, jaka powinna być w badanym okresie życia można wyliczyć ze wzoru: liczba zębów = liczba miesięcy życia - 6

W 5-6 roku życia dziecko traci stopniowo zęby mleczne poczynając od siekaczy, a w ich miejsce pojawiają się zęby stałe, również w ustalonej kolejności.

Tabela chronologicznego wyrzynania się zębów

	Zęby mleczne (wiek w miesiącach)		Zęby stałe (wiek w latach)
	Szczęka dolna	Szczęka górna	Szczęka dolna	Szczęka górna
Siekacze środkowe	6-9	7-9	5-7 ,	6-8
Siekacze boczne	9-12	8-10	6-8.5	6.5-9
Kły	15-20	16-20	9-11	9-13
Trzonowe pierwsze	10-16	10-16	5-7.5	5.5-7.5
Trzonowe drugie	20-28	22-30	9-14	10-14
Przedtrzonowe pierwsze			8-12	7.5-10
Przedtrzonowe drugie			9-14	10-14
Trzonowe trzecie (zęby mądrości)			17-40	17-40

Kształtowaniu się prawidłowej (zdrowej) struktury zębów sprzyja dieta bogata w białko, fosfor, wapń. witaminy (zwłaszcza vit.C i D) oraz prawidłowe wydzielanie hormonów tarczycy, a także zależy od właściwej ilości fluoru, który zwiększa odporność na próchnicę.

Na proces wapnienia zębów stałych i mlecznych mogą mieć wpływ zaburzenia odżywiania, przewlekłe choroby, stosowanie niektórych leków. np. tetracyklin.

9