101 (6)

V. Ograniczenia praw i wolności 101

■ego i wzgląd na prawa i wolności inn*ych osób wymagają od każdego poddania się kreślonym ograniczeniom. Wyznaczenie ogólnych ram i zasad tych ograniczeń misi być przeprowadzone w przepisach konstytucyjnych, a ich konkretyzacja do-M>nywana jest w ustawach oraz w orzecznictwie sądowym. Należy jednak pamię-MĆ, że ani twórcy konstytucji, ani też ustawodawca zwykły nie mogą ustanawiać lowolnie zakresu owych ograniczeń. Skoro bowiem podstawowym prawom i wol-mściom należy przypisać charakter naturalnoprawny, to rolą ustawodawcy pozy-ywnegojest tylko „f...| potwierdzenie istnienia tej wolności, określanie jej pod-mwowych aspektów oraz ustanawianie niezbędnych gwarancji i koniecznych •graniczeń” (uchwała TK z 2 marca 1994 roku, W 3/93). Dalsze granice swobody tawodawcy krajowego wynikają z międzynarodowych traktatów o prawach członka. które też dotykają problematyki dopuszczalnego zakresu i przesłanek ograli zeń praw ?. wolności jednostki.

Konstytucja z 1997 roku formułuje w tych kwestiach kilka zasad ogólnych. Mtykuł 31 ust. 3 dopuszcza - co do zasady - ustanawianie ograniczeń w zakresie ynrzystania z konstytucyjnych praw i wolności, ale:

w aspekcie formalnym ograniczenia te mogą być ustanawiane tylko w ustawie; w płaszczyźnie prawnej gwarancja ta bezpośrednio łączy się z ogólną zasadą, w myśl której tylko w drodze ustawy (lub z jej upoważnienia) można ustanawiać przepisy prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 ust. 1) i z zasadą tak zwanej wyłączności ustawy dla regulowania sytuacji prawnej jednostki w państwie (zob. pkt 119); w płaszczyźnie politycznej oznacza to, że ograniczenia praw i wolności muszą być ustanawiane przez parlament, a więc dato, które obraduje w sposób publiczny i poprzez procedury wyborcze odpowiedzialne jest przed elektoratem;

w aspekcie materialnym ograniczenia te mogą być ustanowione tylko dla ochrony jednej z sześciu wartości wyliczonych w art. 31 ust. 3:

I) bezpieczeństwa państwa,

1) porządku publicznego, ł) środowiska,

4) zdrowia publicznego,

“>) moralności publicznej,

(t) wolności i praw innych osób.

Każda ustawa wprowadzająca ograniczenia praw i wolności jednostki musi więc ' yć ochronie interesu publicznego, odnoszącego się do jednej z sześciu ukazanych sfer szczegółowych, a brak takiego powiązania materialnego przesądza 'iaku konstytucyjnej podstawy do ustanowienia ograniczeń - tym samym o niekon-uu yjności danej regulacji.

Icst jednak niewątpliwe, że przytoczone określenia mają charakter na tyle ogólny,

■ nudno byłoby wskazać ograniczenie praw i wolności, które w jakiś sposób nie v li >by się z jedną z wymienionych sfer. Stąd znaczenie zasadnicze dla konstytucyjnego miewania tej problematyki ma wskazanie następujące: istnieją ograniczenia rr milczeń. Rodzi to konieczność wyznaczenia granic, poza którymi ograniczenia