06

1

1

Bergonzołi przepadł bez śladu. Porzucił swe wojska i czmychnął przed depczącymi mu po piętach żołnierzami 0’Connora.

Posuwając się dalej na północny-zachód, wojska alianckie podeszły pod Tobruk i otoczyły twierdzę kordonem. Ze względu na swe położenie Tobruk miał dla obu stron ogromne znaczenie. Saperzy włoscy pracowali bez wytchnienia, jednak skomplikowany, głęboko urzutowany system bunkrów i umocnionych pozycji strzeleckich nie był jeszcze w pełni gotowy. Najważniejszymi zaporami pozostawały rowy przeciwpancerne i rozległe, przemyślnie rozplanowane pola minowe.

21 stycznia na Włochów posypał się grad pocisków. 16 Matild z 7. Pułku Pancernego ruszyło wolno naprzód. Za nimi posuwali się australijscy żołnierze. Bitwa była zażarta, ale nie trwała długo. Jedna z brygad dokonała wyłomu w południowej flance włoskiej obrony. Włosi stracili wiarę w powodzenie i zaczęli oddawać się masowo do niewoli. Z nastaniem nocy trzecia część twierdzy znajdowała się w rękach Australijczyków. Następnego dnia poddała się reszta garnizonu. Okazało się, że w magazynach Tobruku były jeszcze wielkie zapasy żywności. Odnalezienie składów spaghetti bolognese wzbudziło entuzjazm wśród karmionych dotąd konserwami i sucharami żołnierzy XIII Korpusu.

Upragniony sukces

Brytyjskie operacje w Afryce Północnej zakończyły się dużym sukcesem. W ciągu 6 tygodni przebyto w walce 320 km pustyni, wzięto szturmem dwa silnie ufortyfikowane porty morskie, pojmano 113 tys. jeńców, zdobyto 700 dział. Taktyka 0’Connora zdawała egzamin. Morale wojska umocniło się, dalsze sukcesy wydawały się tylko kwestią czasu.

OPERACJA CATAPULT

Czwarta pod względem wielkości na świecie flota francuska przetrwała inwazję niemiecką prawie nietknięta. Wiele sprawnych okrętów stało na kotwicy w Mers-el-Kebir, Aleksandrii, Algierze i Casablance, a także w portach brytyjskich. Warunki pokoju podyktowanego Francji przez Niemcy wymagały aby francuskie okręty udały się do niemieckich i włoskich portów, gdzie miały zostać rozbrojone.

W Wielkiej Brytanii obawiano się jednak, iż okręty te mogą zostać przejęte przez państwa Osi i wcielone do ich flot wojennych. Dlatego też 3 lipca 1940 roku rozpoczęto operację Catapult (ang. „proca”, „katapulta”). Francuskie okręty stacjonujące w portach brytyjskich zostały zajęte, a w kierunku Mers-el-Kebir wysłano flotyllę (tzw. Force H) pod dowództwem admirała $omerville’a, który miał pertraktować z Francuzami. Mogli oni wybrać jedną z czterech możliwości: przyłączyć się do Brytyjczyków, zdać okręty na czas wojny, odpłynąć do USA bądź Indii Zachodnich, wreszcie - posłać okręty na dno. Dowództwo francuskie otrzymało 6 godzin do namysłu, a jako że nie pizystało na żadną z propozycji, Somenrille wydał rozkaz otwarcia ognia. Zatopiono m. in. okręty: „Bretagne”, „Dunkerąue” i „Provence”.

◄ Od euforii do klęski: wyróżniający się przystrojonymi w pióra hełmami Bersaglieri (z lewej) zaliczani byli do najlepszych włoskich żołnierzy.

Poniżej: jedna z niezliczonych kolumn włoskich jeńców, Libia, początek 1941 r.

105