2011 03 29 48 50

APEL

o kompleksowy program ochrony narodowego zasobu bibliotecznego

Przechowywanie i rozpowszechnianie myśli ludzkiej zapisanej na trwałym nośniku należy do podstawowych obowiązków bibliotek. Postępująca i nieuchronna degradacja zbiorów spowodowana przez niekorzystne czynniki zewnętrzne czy kwasowość papieru nie ułatwia dziś tego zadania. W warunkach polskich jest ono o tyle trudniejsze, że od wieków burzliwe dzieje naszego kraju narażały zbiory bibliotek na ustawiczne zniszczenia. Nie mniejsze zagrożenie niesie dzisiejsza cywilizacja z powodu skażenia środowiska, konfliktów zbrojnych, aktów terroryzmu i rozmaitych katastrof.

Badania przeprowadzone ostatnio nad stanem zachowania naszych zbiorów wykazały, że tylko połowa z nich jest w dobrej kondycji fizycznej, ponad 30% — czyli wiele milionów woluminów - wymaga interwencji konserwatorskiej bądź introligatorskiej, a prawie 20% nie nadaje się już do udostępniania. Toteż zachowanie dla przy-złycb pokoleń dziedzictwa intelektualnego, które zostało zgromadzone r polskich bibliotekach w kraju i za granicą, stanowi poważne wy-vanie. Szczególnej troski wymaga narodowe dziedzictwo piśmien-cze, świadectwo dokonań naszego narodu na przestrzeni dziejów. Dotychczasowe, rozproszone działania bibliotek okazały się niewy-rczające. Istotną przeszkodę stanowią zarówno względy ekonomicz-

P    Ymi)\\ liii illdii r/i wgo, jak I eż brak koordyn/i/jl działań.

^^r/,’H!iilf,y Konferencji "Dziedzictwo kulturowo, Zltioty biblio* tuczim | ruiwo technologio Ich ochrony", świadomi wlpowledziulności ^xtl przyi/loM jxnvimzonych Im dóbr kultury, uznali za konieczne podjęcie starań o ustanowienie kompleksowego, wieloletniego „Programu Ochrony Narodowego Zasobu Bibliotecznego", który uzyskałby status programu rządowego, na wzór narodowych programów ochrony zbiorów funkcjonujących w innych krajach europejskich. Ich doświadczenia wyrainie wskazują, że tylko wówczas możliwa jest intensyfikacja prac i efektywne wykorzystanie przeznaczonych na ten cel środków.

Ponadto, opierając się na wnioskach pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli z 2000 r., dotyczących Narodowego Zasobu Bibliotecznego, uczestnicy Konferencji uznali za niezwykle ważne rozwiązanie następujących problemów o podstawowym znaczeniu dla

ochrony tego zasobu:

•    nowelizacja obowiązujących przepisów prawnych uwzględniająca uwagi NIK oraz unijne i światowe uregulowania w zakresie ochrony i ratowania dziedzictwa intelektualnego,

•    określenie kryteriów i trybu rejestrowania zbiorów wchodzących w skład Narodowego Zasobu Bibliotecznego,

t określenie obowiązków właścicieli księgozbiorów zapisanych w rejestrze Narodowego Zasobu Bibliotecznego (w tym wdrożenie programów ochrony zbiorów z uwzględnieniem instrukcji na wypadek katastrof),

•    ustanowienie trwałych źródeł finansowania prac związanych z ochroną ratowaniem i dokumentowaniem najcenniejszych kolekcji wchodzących w skład Narodowego Zasobu Bibliotecznego,

•    reaktywowanie (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Sztuki z 24.11.1998 r.) Rady ds. Narodowego Zasobu Bibliotecznego i rozszerzenie jej prerogatyw,

•    dokonanie zmian w programach nauczania w szkołach i uczelniach kształcących bibliotekarzy, w celu poszerzenia ich wiedzy z zakresu ochrony zbiorów,

•    systematycznego prowadzenia szkoleń z zakresu ochrony zbiorów

dla różnych typów bibliotek.

I