246

246 Parlament. Funkcje

Polskiego oraz Głównego Inspektora Pracy. Adresat nie ma prawnego obowiązku wykonania postulatów zawartych w dezyderacie, ale musi zająć wobec nich stanowisko w terminie trzydziestu dni. Odpowiedź jest rozpatrywana przez komisję, a w razie uznania jej za niezadowalającą lub udzieloną po terminie komisja może ponowić dezyderat lub przedstawić Sejmowi propozycję podjęcia odpowiedniej uchwały.

Opinia (art. 160 regulaminu Sejmu) zawiera stanowisko komisji w określonej sprawie. Można ją kierować do wszystkich centralnych organów i instytucji w systemie administracji rządowej: na żądanie komisji adresat musi zająć stanowisko w terminie trzydziestu dni. Szczególny typ opinii Komisji do spraw Unii Europejskiej ustanowiony został w sprawach związanych z funkcjonowaniem Unii, zwłaszcza z jej procesem prawodawczym (zob. pkt 401).

Sejm zgromadzony na posiedzeniu plenarnym może uchwalać rezolucje zawierające wezwanie określonego organu państwowego do podjęcia wskazanego w rezolucji jednorazowego działania (art. 69 ust. 1 regulaminu Sejmu). Rezolucja nie ma charakteru prawnie wiążącego, można jednak przypuszczać, że adresat, z uwagi na polityczny autorytet izby. podejmie nakazane działania bądź poinformuje Sejm o przyczynach niewykonania rezolucji. W lipcu 2008 r. pojawił się na przykład w Sejmie projekt rezolucji wzywającej Prezydenta RP do „jak najszybszego ratyfikowania” traktatu z Lizbony.

240.    Realizacja ogólnych instrumentów kontroli sejmowej przebiega w oparciu o plany pracy komisji sejmowych i przy stałym współdziałaniu z odpowiednimi jednostkami organizacyjnymi Najwyższej Izby Kontroli (zob. pkt 323).

241.    Do szczególnych procedur kontrolnych należy zaliczyć:

a)    tworzenie komisji śledczych,

b)    procedury interpelacyjne,

c)    kontrolę wykonania budżetu państwa.

Efektem kontroli może być uruchomienie procedur związanych z odpowiedzialnością podmiotów kontrolowanych, a więc w pierwszym rzędzie: wotum nieufności (zob. pkt 276-277), wotum zaufania oraz możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej (zob. pkt 279).

Ad a. Była już mowa o tym. że każda komisja sejmowa ma prawo żądania informacji i gromadzenia wiadomości o działalności organów rządowych (art. 153 ust. 1 regulaminu Sejmu). Skoro jednak podstawę tych uprawnień komisji stanowi regulamin Sejmu, to nie mogą one rodzić jakichkolwiek obowiązków dla osób stojących poza aparatem rządowym, a ewentualne rozminięcie się z prawdą może rodzić tylko odpowiedzialność polityczną bądź służbową. Może to nie być wystarczające dla zbadania i wyjaśnienia niektórych spraw, i dlatego większość parlamentów świata dysponuje też prawem powoływania tak zwanych komisji śledczych, tworzonych wówczas. gdy zbadanie określonej sprawy wymaga szczególnie wnikliwego ustalenia stanu faktycznego. W praktyce powoływanie komisji śledczych powinno się wiązać ze sprawą o wymiarze skandalu publicznego. Dochodzenia parlamentarne są procedurą budzącą zawsze zainteresowanie opinii publicznej ale też w ich prowadzeniu pojawia się wiele niebezpieczeństw, bo komisje parlamentarne - w odróżnieniu od sądów -