buty�co himoutain21

transport cząsteczkę wbrew gradientowi ich stężeń, wymaga nakładu energii metabolicznej; Do tego celu niezbędna jest energia najczęściej wydzielona z rozpadu ATP pod wpływem ATP-azy. Transport przez błony biologiczne; rodzaj przenikania związków chemicznych przez błony komórkowe, który' zachodzi z udziałem pewnych mechanizmów transportujących lub substancji przenośnikowych, ze środowiska o mniejszym stężeniu do środowiska o stężeniu większym, czyli wbrew gradientowi elektrochemicznemu. Taki transport wymaga dostarczenia energii chemicznej lub zmniejszenia entalpii swobodnej układu. Warunki: 1.niezbędna obccnoś specyficznej dla błony substancji przenośnikowej, 2.dopływ energii z procesów metabolicznych - by system funkcjonował, 3 może zostać zahamowany (inhibicja przez trucizny), 4. może ulec wysyccniu (zastopowaniu) przy nadmiarze substratu, 5. transport wbrew gradientowi stężeń, ó.kompctycja wchłaniania podobnych substratów, 7. różne rodzaje transportu aktywnego z substancjami przenośnikowymi (uniporty: transportująl cząst. W jednym kierunku, symporty, antyporty- transportują 2 cząst, w tym samym /przeciwnym kierunku. Jest specyficzny dla związków endogennych i substancji odżywczych. Szczególnie ważny transport aktywny jonów Na+ i K+.

KRÓTKO: transport aktvwnv: odbywa się niezgodnie z gradientem stężeń, ładunków i ciśnień. Dlatego wymaga dodatkowego dostarczenia energii, najczęściej pochodzi ona z rozkładu ATP, transport bicmv: filtracja: polega na przenikaniu przez błonę rozpuszczalnika o ciała rozpuszczonego o mniejszej średnicy niż poru w błonie; zachodzi dzięki różnicy ciśnień hydrostatycznych po obu stronach błony. d.yfk^....ułat:vyi.Qn3: dotyczy subst. Nierozpuszczalnych lub mających większą średnicę niż pory w błonach. Subst. Transportowana jest za pomocą nośników /białka transportowe) które wiążą po jednej stronie błony jon i przenoszą go na drugą stronę (np.walinomycyna) dyfuzja prosta: przebiega zgodnie z zasadą dążności do wyrównania stężeń, dotyczy substancji niepolamych łub małych polarnych cząsteczek. Cząsteczki przechodzą z ośrodka o mniejszym stężeniu do ośrodka o większym stężeniu. Kanały błonowe- dotyczą małych cząst. I jonów, które nie mogą przenika swobodnie przez cząśc lipidową błony. Kanały błonowe to pory przechodzące przez błonę wypełnione wodą np. gramicydyna A ■C.Q_0Lżimj;Łaj4-A.D.L-i NOAKL, ABLAkceptowane dzienne pobranie Acceptable daily intakc dcf. wdług WHO ilość substancji (mg/kg masy ciała x dzień ^-1), która może być bezpiecznie pobrana przez człowieka z żywnością lub wodą pitną przez całe życic bez znaczącego ryzyka dla zdrowia. ADI oblicza się dzieląc uzyskaną w badaniach toksyczności wartość NOAEL (no-observcd-advcrsc-cffcct-level) przez współczynnik bezpieczeństwa inaczej niepewności, który zazwyczaj jest równy 100 (będący iloczynem dwóch współczynników równych 10 dla uwzględnienia różnic wTażliwości między gatunkami oraz różnic wrażliwości osobniczej).

Wartość ADI (podobnie jak ARfD) jest ustalana niezależnie, tak na szczeblu FAO/WHO, jak i na szczeblu rejestracji substancji czynnych w- Unii Europejskiej (jak i ponownej ocenie „rccwaluacji’⁷). :„standardowa” masa ciała 60kg (FAO/WHO); nie uwzględnia grup wysokiego ryzyka (niemowlęta, dzieci, kobiety ciężarne, osoby; starsze)

NOAEL wartość jest definiowana jako największa dawka substancji (lub poziom narażenia), która w długoterminowych badaniach toksyczności na zwierzętach (na najbardziej wrażliwym gatunku) nic powoduje istotnego statystycznie wzrostu częstości występowania efektów szkodliwych względem grupy referencyjnej (kontrolnej), np. zmiany parametrów biochemicznych, behawioralnych, morfologii tkanek i narządów i długości życia).

Pojęcia: TOJAD WŁAŚCIWY: Aconitum napcllus - jest to roślina naczyniową z rodziny jaskrowatych, surowcem jest bulwą - tuber aconiti, skład chem: w bulwie liściach łodydze kwiatach i nasionach zaw. Trujące alkaloidy dipertynowe (toksyczne neurotoksyny): akonitynę ( C34H47Nalli napclinę, bcnzylokanitynę, hypakonityny, mezakonitynę całośc w ilości 1-3% LD50 dla myszy dożylnie 0,12mg/kgm.c., dla szczura doustnie 5_T97mo/kgm.c.Atropina: alkaloid roślinny, tropanowy C17H23N03 występuje w pokrzyku wilcza jagoda, bieluniu dziedzierżawą bieluń indiański, lulek czarny; poraża nerwy przywspółczulnc. automatycznego układu nerwowego, hamuje wydzielanie śliny, potu, soku żołądkowego, zmniejsza napięcie mięśni gładkich (głównie zwieraczy'), przyspiesza bicie serca. Kolchicyna - jest jednym z najbardziej trujących związków roślinnych. Dawka pomiędzy 7 a 60 mg może być śmiertelna. Jest odporna na suszenie i gotowanie. Groźna dla kobiet w ciąży, przenika przez błony płodowe. Działa przeciwbólowo. Kurarn: suszony, surowy wyciąg rośliny Chondrodenolorou. Blokuje Przewodzenie impulsów nerwowych do mięśni. Cykuta: pospolita nazwa szaleju jadowitego Cicuta Vivosą jest to roślina naczyniowa zawierająca trujące alkaloidy: cukutyną i cykutotoksynę, najwięcej tych alkaloidów jest w kłączu. Mitrydates: był królcn PONTU w latach 114-63p.n.e poszukiwał odtrutek na jady i trucizny, stworzył odtrutkę- mitrydat (mitrydatum), była to mieszanką własnego pomysłu, skład jej nic jest znany Tofana: najbardziej znana trucicielka XVIIw., zamordowała ok. 600osób i truła Aqua Tofana- była to woda kolońska z dodatkiem arszeniku

Dlaczego i w jaki sposób azbest jest toksyczny? Inhalacja niektórych form włókien azbestowych może prowadzi do schorzeń, w tym nowotw^roru płuc, szereg schorzeń płuc: zwłóknienia płuc (azbestoza), ciężki przypadek nowotworu płuc-mczotclioma- płuca i jama brzuszna, azbest działa synergistycznie z dymem tytoniowym w powstawaniu nowotworu płuc, w USA szacunkowo lOtys osób rocznic umiera na azbcsto-pochodne choroby, rak płuc zależy od dawki, płuca zawierające oklg azbestu zostają dotknięte rakiem, włókna powodują w układzie oddechowym zmiany włókniste, obraz zmian w płucach zależy od długości, przekroju i kształtu włókien azbestu, azbestoza - charakteruzje się problemem pobierania przez płuca 02, zmniejszenie pojemności płuc, zasadniczą przyczyną szkodliwego działania jest włóknista budowa, okres utajnienia- czas upływający od początku narażenia do wystąpienia zmian nowotworowych - 10-151at, najbardziej szkodliwe włókna -długości> lOum, przkrój <0,5um

Wymień alkaloidy w opium. Zaw'. 15-25% mieszaniny około 40 alkaloidów: Pochodne fantarenu: morfina 9-17%, kodeina 0,5%, tebaina 0,2%, pochodna bcnzocholiny, papaweryna 1%, norlandosolina0,l%, pochodne protoberyny narkotyna5%, narkotolina, OPIUM: otrzymuje się przez wysuszenie mleczka zebranego z naciętych makówek maka lekarskiego papier somniferum żywicą jej skład chem to olej, białka Wit. E Wymień trucizny naturalne: toksyna A jodu kiełbasianego, toksyna otulinową typa, toksyna tężcowa (Clostridium tetani), palytoksyna z koralowca Palythoa zoahthia coclenterates, rycyny- nasiona Ricie Communis, neurotoksyna kobry indyjskiej (Naja naja), koko- trucizna do strzał Phylboates arotanenia - jodowata żaba Kolumbią jod żmiji Russch - Vipera russelą jod skorpiona Leirus quir.ąncstriatus, ammityna - muchomor sromotnikowi - Amonita phallidcs, jod pająka czarna wdowa - Latrodectus pcomctricus, akonityna - korzeń Aconitum ncpcllus, nikotyna- tytoń Nicotiana tabacco, jod żmiji diamcntowogrzbictcj Crotalus atrox, jod pszczoły Apis mcllifcra,

Katastrofy chemiczne: miejsca i substancje toksyczne powodujące skażenie: Minamatą Nigata lata 50XXw. - metylortę Japonia, Yusho (Japonia), Yu- Cherry (Tajwan) -PCBs,l968r., 10.07.76r. - Sarcsco- Włochy- wybuch w fabryce pestycydów - skażenie doiksynomii, Bhopal (Indie) -1984r - fabryka pestycydów', choroba Bydła - lata 40XXw^f. -PCNs, Belgia 1999r. - PCBs, dioksyny, Wietnam 1961 -75- użycie pestycydu „"pomarańczowy apent” -doksyny i pcntachlorofend), Wielka Brytynia 1940- wielki spadek populacji, sokoła wędrownego -DDT; Jezioro Kobra w^f Zimbabwe, Jezioro Clear lakę w Kalifomi (USA, -DDT), Holandia- masowe ginięcie kaczek- ohcldyna.

Wchłanianie z poszczególnych odcinków ukl oddechowego: częśc nosowo gardłowa, tchawicowo-oskrzclową płucną wchłanianie gazów i par odbywa się głównie na zasadzie dyfuzji, wchłanianie toksycznych par w całym układzie oddechowym, substancje lotne, dobrze rozpuszczalne w h2o wchłaniają się już w górnych drogach oddechowych. W układzie oddechowym osadzają się również pyły są wchłaniane do krwi albo powoli usuw^fanc z dróg oddech. W wyniku migracji śluzu w kierunku jamy ustnej. Płuca: cieniutka bariera pomiędzy fazą gazową a krwią (grubości 2 błon biologicznych)

Co decyduje o wchłanianiu substancji przez płuca? -im większy' współczynnik Koa -tym wchłanianie przez płuca jest wydajniejsze, -wydajnoś wchłanianai zależy od przepływ u krwi - jej szybkości dla związków słabo rozpuszczalnych we krwi, szybkoś wchłaniania

związków dobrze rozpuszczalnych we krwi zależy od szybkości oddychanią reagowanie wdychanych czstek z białkami surowicy, rozpuszczalnoś tych cząstek w surowicy, jedynie małe cząstki docierają do pęcherzyków' płucnych, w przypadku inhalacji ciągłej związków lotnych, podczas ekspozycji zwiększa się ich stężenie w^rc krwi

Co to jest toksyczność ostra z jakim parametrem jest związana? Pojedyncza dawka dające efekty toksyczne, jest to względnie mała dawką powodująca nawet śmierć, Parametrem zw iązanym z toksycznością ostrą jest test toksyczności ostrej LD50, LD50-nic jest wielkością „dokładną”, -różna dla różnych grup zwierząt tego samego gatunku, -daje ogólne pojęcie o toksyczności związku i jest punktem odniesienia

Od czego zależy efekt toksyczny? l)czynniki fizykochemiczne - rozpuszczalnoś, temp. Wrzenia i parowanią wielkość cząstek, budowa chemiczna (zdolnoś wiązania z receptorom efekt elektronowy w cząst. , podstawniki, długość łańcucha i jego odgałęzicnią wiązania nienasycone), dysocjacją izomeria strukturalna

Dawka progowa - graniczna DM (dosis minima): przekroczenie granicy przystosowania homeostatycznego, kancerogenny, substancje zaburzające „homeostazę hormonalna” jest to ilość substancji która wywołuje pierwsze spostrzegane skutki biologiczne, najmniejszy poziom narażenia lub najmniejsza dawka, która powoduje zmiany biologiczne Dawka podprogowa: minimalnie mniejsza dawka od wymaganej dla organizmu , potrzebnej do codziennych procesów biochemicznych

Co to jest: synergizm: określa współdziałanie 2 lub kilku związków prowadzące do jednokierunkowego zwiększenia działania toksycznego, sumowanie się wpływów-addycja-efekt addycyjny, efekt większy niż wynika to z sumowania wpływów indywidualnych CC14 +aikohol antagonizm: przeciwstawne działanie 2 lub kilku związków chemicznych, osłabiających lub znoszących jedno- lub dwustronne działanie, potęgowanie działania: zjawisko podobne do synergizmu, substancje mogą wywiera różne działanie, tylko jedna substancja może być toksyczna

Precyzja toksykokinetyki: wielkości określone przez badania nic są wielkościami „dokładnymi”; różne wyniki dla różnych grup zwierząt; daje ogólne pojęcie o toksyczności związku, jest punktem odniesienia; na wynik ma też wpływ m.in. stan zdrowia badanego zwierzaka, sposób podania trucizny, oprócz precyzji proccy zaleznc od czasu: absorpcja -drogi wchłaniania; dystrybucją: transport, rozmieszczenie;    il.Qwy.nj.c; (biokumulacja):

jak niektóre tkanki zatrzymują trucizny; biotransformącja: bioprzemiany trucizn, detoksykacją zmiany chemiczne trucizn w ustroju; eliminacją: jak trucizny są wydalane. Znajomość zależnego od czasu zachowania się trucizn w odniesieniu do procesów jest niezbędne do wyjaśnienią jak trucizny są zdolne działa miejscowo, systemowo, wywoływać zatrucie.

Indeks terapeutyczny: stosunek dawki leczniczej do dawki wywołującej objawy toksyczne. Im większy ten w-spółczynnik, tymi substancja bezpieczniejsza LD50/ED50 lub TD50/ED50

Drogi wchłaniania trucizn, drogą: pokarmową per os doustnie, przewód pokarmowy i jego odcinki; skórą przcskómie termalnie per dermis; oddechową wzicwnic, inhalacyjnie, śluzówka górnych dróg oddechowych i płuca; drogą pozajelitową parentcralnic: dożylna(intra vcnosus), dootrzcwnowo(intra peritonca), domięśniowa (intra musculari), doskómą podskórna, dordzeniowa, dożylnie; przez jamy ciała: dospojówkowo(intra coniunctivalis), donosowa(intra nasus), doodbytnicza(pcr rectum), dopochwowa(pcr vagina). W toksykologii najważniejsze doustną wziewna i skórna.

Claude Bernard: badał wpływ subst. Chemicznych na układy biologiczne, ustalił miejsce działania kurary, wykazał, że są to zakończenia komórek nerwowych-micjsca połączenia mięśni z nerwami.

ARSZENIK dawka śmiertelna 70-300mg, uszkodzenie naczyń krwionośnych -bladoszara skórą nos uszy palce, w przypadku inhalacji- uszkodzenie błon śluzowych ukł. Oddechowego i odsłoniętych partii skóry. W środowisku kwaśnym arszenik As203 tworzy AsH3 reakcję tą odzwierciedla próba Marshą As203 + 6Zn + 6H+ +6H2S04 = 2AsH3 + 6ZnS04 + 3H20 + 6H+, powstaje arsenowodór: duża toksyczność zatrucie ból brzuchą krwiomocz, żółtaczką trudność w oddychaniu; ASH3-przcnika do krwinek czerwonych hamując w nich aktywność enzymu katalazy i syntezy nadtlenku wodoru. W wyniku tego działania dochodzi do rozwinięcia methenoglobincmii i hemoiizy, przy czym arsenowodór zostaje utleniony do arszeniku,