CCF20091001039 tif

się stosować do zaproponowanej wyżdj kon-. wencji: gdy chodzi o .znak jako typ, czyli

0    zbiór wszystkich egzemplarzy danego znaku, mówimy „znak” bez żadnych dodatków —-

1    podobnie: „sygnał”, symptom”, „oznaka”,

„słowo”, „wyraz” —- gdy zaś chodzi o egzemplarz znaku, uwydatniamy to. wyraźnie za pomocą zwrotu „egzemplarz znaku”; podobnie, gdy chodzi o użycie znaku, mówimy i piszemy wyraźnie „użycie znaku”.    '

Rozróżnienie: egzemplarz znaku — znak — użycie znaku, stanowi pierwszy krok w kierunku odpowiedzi na pytanie, jakiego rodzaju bytami są te różne, jak się okazuje rzeczy, potocznie i nieostrożnie obejmowane wspólną nazwą „znak”. Egzemplarze znaków, tak jak zostały tutaj scharakteryzowane, są przedmiotami fizycznymi, a znaki i użycia znaków — abstrakcyjnymi zbiorami. Przekonaliśmy się jednak na podstawie dokonanego przeglądu stanowisk w sprawie ontologicznego charakteru znaków, że nie wszyscy się zgadzają, iż egzemplarz znaku to jednostkowa konkretna rzecz^ Zwykle zaś zastanawiającym się nad owym ontologicznym charakterem znaków chodzi o to, jakiego rodzaju bytem — rzeczą konkretną, zdarzeniem czy zjawiskiem — jest właśnie egzemplarz znaku. Zadając sobie takie pytanie, mają. często na myśli nie ten oto egzemplarz takiego a takiego znaku, np, czerwone światło, które zapaliło się punktualnie w południe pewnego określonego dnia na północno-wschodnim rogu Marszałkowskiej i Królewskiej w Warszawie, lecz dowolny egzemplarz każdego znaku. Idzie im więc o to, czy w ogóle, w każdym wypadku egzemplarz znaku §est:

a — pewna rzecz, czy    '

b — to, że w danym czasie dzieje się tak a tak, czy też

c — jest nim pewna własność.

W związku z tym jako nad jednym z przypadków szczególnych zastanawiają się np., czy w danym wypadku egzemplarzem znaku jest ta. oto paląca się wtedy czerwona lampa, czy to, żc w tym właśnie czasie owa czerwona lampa się paliła, czy też sama czerwoność; alko czy — jak mówią — znakiem niedawnego pobytu, w górach, a ściślej, egzemplarzem znaku, jest. brązowa skóra Jana w tym a tym czasie, czy to, że jego skóra jest brązowa w tym właśnie, czasie, czy sama opalenizna. Mówi się i tak, i tak, i tak. Na przykład.

a — „Jej błyszczące oczy i różowe policzki zdradzały podniecenie”, albo

b — „Drżenie rąk świadczyło o jego zdenerwowaniu”, albo

c — „Ceglaste wypieki kazały ,się domyślać, że gorączka wróciła”.

Zapamiętajmy, że we wszystkich tych przy^ kładach występują przenośnię.

A teraz słowo o różnicy między rzeczą, zdarzeniem i zjawiskiem. 'Wezuwiusz jest rzeczą,... wybuch Wezuwiusza w tym a tym dniu'— zdarzeniem, cecha czy własność wybuchania -—. zjawiskiem. Zdarzenia nazywa się też "niekiedy faktami. Można zaobserwować tendencję do nazywania tzw, statycznych zdarzeń — stanami rzeczy, a dynamicznych, trwających przez pewien czas i polegających na ciągłych zmianach pod pewnym względem— procesami. Mówi się więc np. jako o stanach rzeczy, a nie zdarzeniach — w tym wypadku o jednostkowych stanach rzeczy i jednostkowych zdarzeniach— o tym, że ten pomidor jest obecnie czerwony, czy o tym, że ten kwiat teraz pachnie. Jako przykłady procesów jednostkowych wymienia się zaś to, że ten a ten człowiek wtedy a wtedy się starzeje, czy to, że tu a tu i w takim a takim czasie jego środowisko ulega, coraz dalej postępującemu zatruciu, a jako

G Wstęp do semiotyki    -    8ł-