CCF20091110002

W*    ^v-^?f ...........

19

1. Nowe Jormy kontroli

Technologiczny proces mechanizacji i standaryzacji mógłby skierować indywidualną energię do jeszcze nie zaznaczonej na , mapie dziedziny wolności poza koniecznością. Sama struktura ludzkiego istnienia zmieniłaby się; jednostka postałaby wyzwolona od świata pracy, narzucającego jej alicnującc potrzeby i możliwości. Byłaby ona wolna do nadania autonomii życiu, które byłoby jej własnym życiem. Gdyby aparat produkcji mógł być zorganizowany i skierowany na zaspokojenie potrzeb życiowych, jego kontrola mogłaby być scentralizowana; kontrola taka nie hamowałaby indywidualnej autonomii, lecz czyniła ją możliwą.    '

Jest to z;Vda'nie w obrębie możliwości rozwiniętej cywi-I li/acji przemysłowej,' „cel” technologicznej racjonalności.

■ Jednak faktycznie' działa* trend przeciwstawny: aparat, w celu obrony i ekspansji, narzuca swe ekonomiczne i po-lityczne Wymagania'na czas pracy i czas wolny, na kulturę materialną ' i intelektualną. Poprzez sposób, w jaki współczesne społeczeństwo przemysłowe organizuje swoją bazę technologiczną; zmierza .ond clo tego, by stać się totalitarnym. Ponieważ „totalitarnym” jest ńie tylko terrorystyczni¹, polityczne uporządkowanie społeczeństwa, lecz także jego iue-terrorystyćzne, ekonomiczno-techniczne uporządkowanie; które działa poprzez manipulowanie po-trzćbami' ptzez : właśeicielf kapitalii. ’’Wjen sposób zapo-~ ~T-ibicga ono wyłonieniu się skutecznej topozycjrprzeciwko '•całościj Nie tylko specyficzna forma Vżądrt—lujj władza ■ partii-przyczyhia się do totalitaryzmu, lecz także określony system produkcji 'i dystrybucji, ' który z ^: powodzeniem można pogodzić¹'zJ ^pluralizmem”' partii, gazet, „przeciwstawnych' sił”,'¹ etc. *. '^:; " ^;    "^{,l !i}

, ■_    .1. ; j. .liii i i.i-.l* ii.ii.- J i nu i-..... •

,^ł. Patrz. *■ 35-176/ / u > • i    )•

V ,. , . . .    \ > . . . .1.. 1 ... I i \ I I i. )■ 111.1 i' v. . • , I ■    i' ¹

czna , potwierdza siebie przez

’    ■ I i -

Dzisiaj władza

!. i    rrr4-*A^.,—,Ł,uIk i

swe panowanie nad .procesem maszynoyyym i nad techniczną organizacją aparatu. Rządy rozwiniętych i rozwijających się społeczeństw przemysłowych mogą utrzymać się i zabezpieczyć tylko wtedy, kiedy! odnoszą sukcesy w mobilizowaniu, organizowaniu i eksploatowaniu technicznej, naukowej i mechanicznej, wydajnej produkcji, jaką dysponuje cywilizacja przemysłowa. A owa wydajna produkcją mobilizuje społeczeństwo jako całość, niezależnie od jakiegokolwiek partykula rnego, indywidualnego lub grupowego, interesu. Ten nagi fakt, że fizyczna siła maszyny (czy . tylko fizyczna?) przewyższa silę jednostki ludzkiej.i każdej poszczególnej '.grupy jednostek, czyni :z maszyny najbardziej skuteczny instrument polityczny w każflym,. społeczeństwie, którego podstawą organizacji jest pro,cr„s.!inas/.ynoviry. Lecz.ów trend polityczny może zostać odwrócony;!,yv swej istocie, siła, maszyny jest tylko skumulowaną i projektowaną silą! człowieka. W stopniu, w jakim świat pracy jest pojmowany jako maszyna, oraz jest odpowiednio zmechanizowany, staje się on potencjalną :bazą nowej wolności człowieka.

v. .Współczesna cywilizacja przemysłowa wykazuje,, że .osiągnęła stadium, w którym „wolne społeczeństwo” nie .może już być adekwatnie określone w tradycyjnych pojęciach.. ód ekonomicznych, politycznych i intelektualnych — nic dlatego, że swobody te stały się nieznaczącc, ccz dlatego, iż są.zbyt znaczące, ażeby dać się .wcisnąć .w. tradycyjne formy. Potrzebne są nowe sposoby ich realizacji,, .odpowiadające , nowym, możliwościom społeczeństwa. d. • i •; .1 \. >I........    ,.    • X ...... . i ■.

I„,,T.akifl. nowe. .sposoby, można, .wskazać, .jedynie. ,w. termi-.nach;. negatywnych, ponieważ byłyby: one. równoznaczne z negacją sposobów dominujących obecnie. Tak więc wol-