dolnicki sam ter
1

Sij to dochody publiczne, czyli przymusowe, bezzwrotne, ogólne świadczenia pieniężne pobierane od podmiotów zamieszkałych lub mających siedzibę na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, uiszczane w celu pokrycia jej wydatków. Zalicza się do nich daniny publiczne (podatki, opłaty) oraz inne świadczenia pieniężne o charakterze publicznoprawnym, pobierane od wyżej wymienionych podmiotów (np. grzywny, kary).

rodzaje

dochodów

Klasyfikacja dochodów przyjęta w Konstytucji wskazuje przede wszystkim na pochodzenie dochodów. Dzieli je na dochody własne, a więc należne w całości, oraz na subwencję ogólną i dotacje celowe przekazywane z budżetu państwa.

Ustawy regulujące problematykę ustrojową jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego — dzielą dochody na zwyczajne (obligatoryjne) i nadzwyczajne (fakultatywne), stosując kryterium ich stałego lub okresowego występowania w budżecie jednostki samorządu terytorialnego. W ustawach tych nie dokonano bezpośredniego podziału dochodów na zwyczajne i nadzwyczajne, ale zastosowane zwroty „dochodami gminy są" oraz „dochodami gminy mogą być" wskazują na charakter tych dochodów.

W literaturze można spotkać się także z innymi kryteriami podziału dochodów, np. dochody gminy można podzielić ze względu na zwrotność, występują zatem:

-    dochody zwrotne — są to dotacje celowe — w przypadku nie wykorzystania lub wykorzystania niezgodnie z przeznaczeniem podlegają zwrotowi,

-    dochody bezzwrotne — są to dochody własne, udział w dochodach budżetu państwa, subwencja ogólna — nie podlegają one zwrotowi.

Innego podziału dokonać można ze względu na sposób uzyskiwania:

-    dochody wewnętrzne — ustalane i pobierane przez organy gminy i są to np. podatki, opłaty,

-    dochody zewnętrzne — otrzymywane od wojewody lub z Ministerstwa Finansów i są to np. dotacje, subwencja ogólna, wpływy z udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto dochody gminy można podzielić na następujące grupy dochodów:

-    dochody pobierane przez organy gminy,

-    dochody pobierane przez urzędy skarbowe,

-    udział gmin w podatkach i opłatach,

-    opłaty, ceny, kary pobierane przez urząd gminy oraz jednostki organizacyjne,

-    subwencja ogólna,

-    dochody z majątku gminy — tzw. dochody prywatno-prawne,

-    dotacje celowe.

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego określa: źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz zasady ustalania i gromadzenia tych dochodów, zasady ustalani.) i przekazywania subwencji ogólnej oraz dotacji celowych z budżetu państwa oraz wymienia, jakie dochody stanowią dochody jednostek samorządu terytorialnego.

Dochodami tymi są:

-    dochody własne,

-    subwencja ogólna,

-    dotacje celowe z budżetu państwa.

Dochodami własnymi są również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych.

Subwencje ogólne występują obok i niezależnie od dotacji celowych. Główną różnicą między tymi dwiema postaciami dochodów jest to, że subwencje przeznaczone są na finansowanie zadań własnych, natomiast dotacje służą finansowaniu zarówno zadań własnych, jak i zadań zleconych. Wśród systemu subwencji występują subwencje mające charakter ogólny, tj. skierowane są na finansowanie ogółu zadań własnych jednostki samorządu. Dotacje natomiast są związane z finansowaniem określonego celu lub grupy celów (np. finansowanie zadań zleconych gminie z zakresu administracji rządowej, dofinansowanie określonych zadań własnych gminy)⁶.

Dochodami samorządów mogą być ponadto:

1)    środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi,

2)    środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej,

3)    oraz inne środki określone w odrębnych przepisach.

Ustawa nie reguluje w sposób szczegółowy zagadnień związanych z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem środków unijnych, gdyż te kwestie mają zostać uregulowane w innych ustawach. W rozdziale 7 ustawy został zawarty ogólny przepis, który stanowi, że środki te przekazywane są zgodnie z procedurami zawartymi w umowie międzynarodowej lub umowie z dawcą tych środków albo z innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu. Szczegółowe zasady wykorzystywania środków UE będą określane w poszczególnych umowach z dawcą środków unijnych.

* fok A Hormln, /WiAir firuwaowe. Zarys ogólny, wyd. II, Toruń 2005, h. 199.

m /