DSC00653

planktonicznc (od kredy po czwartorzęd), kokkolity (szczególnie dla trzeciorzędu) i duże otwomicc bcntonicznc, fuzuliny. dla pcnnu.

Na podstawie skamieniałości należących do innych niż wymienione grupy (np. na podstawie ramicnionogów z gromady Articuinta, małży z rodzaju Inoceramus. czy koralowców z rzędu Rugosa) również ustanawia się poziomy biostratygraficznc. lecz mają one często charakter lokalny, co uniemożliwia przeprowadzanie na ich podstawie korelacji bardzo odległych profili w skali regionalnej bądź globalnej.

Dział geologii, który rejestruje pionowe (czasowe) i poziome (geograficzne) zasięgi skamieniałości, wybiera skamieniałości przewodnie, ustanawia poziomy biostratygraficzne, określa względny wiek skal - nosi nazwę biostratygrafii. Biostratygrafia jest częścią stratygrafii, dziedziny opisującej ciała skalne, ustalającej czasowe następstwo ich powstawania i sposób ich rozmieszczenia w przestrzeni.

Skamieniałości jako wskaźniki środowiska

Skamieniałości wskazują na rodzaj środowiska, w którym powstały zawierające je obecnie skały. Rozległy temat będzie tu zilustrowany przy pomocy kilku przykładów.    ,

Skamieniałości organizmów morskich świadczą o tym, że skały w których one obecnie występują, powstały w morzu, zaś skamieniałości oragnizmów lądowych wskazują lądowe pochodzenie zawierających je skal.

Na podstawie skamieniałości można również wnioskować o głębokościach, temperaturach, rodzajach dna, czy zasoleniu wód w dawnych morzach.

Rośliny morskie wymagające światła (fotosynteza!) nie mogą żyć na głębokościach większych, niż dociera światło; skamieniałości ich wskazują więc na wody stosunkowo płytkie. Dotyczy to również zwierząt roślinożernych (np. wiele ślimaków), które zmuszone są żyć tam, gdzie są rośliny. Również zwierzęta, które w swym ciele zawierają symbiolyczne fotosyntczującc glony (np. kolonijne koralowce z rzędu Scleractinia) wskazują na niewielkie głębokości. Na płytkie wody wskazują także gąbki wapiennoszkicletowc (zwłaszcza w przypadku obfitego występowania), a także pionowe nory wykonane przez organizmy ryjące w osadzie; wraz z głębokością wzrasta również udział otwomic planktonicznych w całym zespole otwomicowym (fig. 90). Obfite występowanie w skale pokruszonych muszli jest wreszcie także wskaźnikiem niezbyt głębokich wód. ponieważ niszczące muszle fale i prądy docierają tylko do niezbyt dużych głębokości. Na podstawie analogii z dzisiejszą fauną otwomic planktonicznych, która w wodach okołorównikowych jest bogata w gatunki i w osobniki, i jest złożona z form stosunkowo dużych, zaś jest nieliczna i złożona z mniejszych form w wodach zimnych, można wnioskować o temperaturze wód w morzach kredy i

Fig. 90. Zmienność udziału zlepieńcowatych i wapiennych oiwomic bemonicznych oraz otwomic planktonicznych w całym zespole otwomicowym jako funkcja głębokości; według ScHOPFa (1980).

167