IMGB14

podłoża. Rośliny te tworzą ponownie słaby, ale własny system korzeniowy, który jest podatny na patogeny. W związku z tym następuje wypadanie roślin, nawet jeśli korzenie dyni nie zamrą. Przeważnie jednak system korzeniowy dyni ginie.

8.1.8. Technologie uprawy w szklarniach i wysokich tunelach foliowych

Uprawa w glebie. W pomieszczeniach, w których zainstalowane jest ogrzewanie gruntu albo ruchome ogrzewanie przygrun-towe. ogórki można uprawiać w glebie rodzimej odpowiednio użyźnionej, zwłaszcza dużymi dawkami obornika i materiałów organicznych. takich jak: komposty, kory. torfy niskie, węgiel brunatny, i odkażonej termicznie. jeśli nie przewiduje się uprawy z rozsady szczepionej.

Wały. na których sadzi się dwa rzędy roślin powinny mieć szerokość 60 cm i wysokość 20—30 cm. U podstawy wałów umieszcza się rury ogrzewcze. Przejścia między wałami (szerokości 60—90 cm) można wyścielić kilkucentymetrową warstwą grubej kory lub wyłożyć drewnianymi kratkami, aby ułatwić poruszanie się po rozmytym podłożu. Gęstość sadzenia, sposoby prowadzenia i cięcia zalezne są od zastosowanej odmiany i długości przewidywanego okresu uprawy.

Uprawa w podłożach organicznych. Uprawa w podłożach organicznych w szklarniach gruntowych może być prowadzona w dwojaki sposób. Pierwszy polega na usypaniu na odkażonej glebie zagonów szerokości 60 cm i wysokości 10—16 cm. Na roślinę przypada wówczas około 30 dm³ podłoża. Ze względu na to. że nie stosuje się ogrzewania przygruntowego należy uprawiać rośliny z rozsady szczepionej.

W drugim sposobie formuje się podobne zagony, z tym że podłoże organiczne oddziela się od rodzimej gleby folią.

W uprawach wczesnych dobrze jest przykryć całą powierzchnię białą folią, która odbijając światło poprawia warunki świetlne.

Gęstość sadzenia, warunki klimatyczne, na. wożenia i prace pielęgnacyjne są podobne do tych. jakie stosuje się w innych metodach uprawy.

Uprawa na podkładach grzejących Uprawa na biologicznie grzejących podkładach jest najstarszą metodą uprawy ogórki w szklarniach. W czasach, kiedy świeży obornik koński był łatwo dostępny, powszechnie stosowano go jako materiał grzewczy w uprawie ogórka. Wzrost zapotrzebowania na obornik koński przez szybko rozwijające się pieczarkarstwo oraz zmniejszanie się pogłowia koni sprawiły, że zaczęto stosowat obornik od innych gatunków zwierząt zarówno tzw. obornik ciepły (tj. owczy, króliczy, kurzy), jak i zawierający dużo słomy obornik zimny (bydlęcy, świński). Obornika potrzeba 100—120 dm³, co równa się 30—40 kg na roślinę. Dawniej obornik przykrywano tzw. ziemią ogórkową, której również w zależności od długości okresu uprawy trzeba było przygotować 40—100 dm³ na roślinę.

Pod koniec lat sześćdziesiątych rozpoczęto w Polsce badania nad metodą uprawy ogórka na podkładzie grzejącym ze słomy prasowanej w bele i przykrytej substratem torfowym lub innymi podłożami organicznymi (Pudelski 1975). W latach siedemdziesiątych metoda ta się upowszechniła. W niektórych gospodarstwach zaczęto również uprawiać ogórki w samej słomie jako podłożu. Ta metoda uprawy nie jest jednak polecana, zwłaszcza we wczesnej uprawie ogórka. Technikę przygotowania podkładu grzejącego ze słomy oraz rodzaj i sposób przygotowania podłoża organicznego do przykrycia wałów ze słomy opisano w rozdziale 3.3.2.

W praktyce dość powszechnie stosuje są sypkie nawozy, które wprowadzone do słomy wywołują procesy egzotermiczne. Także do nawożenia pogłównego używa się dość często nawozów stałych. Nawozy te, mimo ich wmycia w głąb bel słomy nie rozpuszczają się całkowicie i powodują miejscami znaczny wzrost stężenia soli, utrzymujący są długo. Dorastające po kilku tygodniach korzenie ogórka są uszkadzane w wyniku zasolenia podłoża. Powoduje to zahamowanie wzrostu, zrzucanie zawiązków, a nawet młodych owoców. Następuje opóźnienie zbiorów, spadek plonów, a niekiedy zamieranie roślin. Aby tego uniknąć Wilson (1977) proponuje zmodyfikowaną metodę uprawy

^tka na balach słomy przykrytych 15-cen-nietrową warstwą substratu torfowego. *y fiistodzie tej zarówno przy zakładaniu uprawy# J^ak i do nawożenia pogłównego Jo$uje się wyłącznie płynne nawozy mina* _f5i_ne Autor zaleca powolne, tj. trwające do 2 tygodni, nawilżanie słomy połączone z nadaniem przez rozdeszczowanie 50 cm³ roztworu nawozów na 1 mb. wału słomy. ^Wielkiej Brytanii stosuje się nawóz handlowy całkowicie rozpuszczalny w wodzie

₀    stosunku N:P₂05:K₂0 jak 2:1:2. W na-uyrn kraju podobne proporcje ma Vitaflor 2. Nawóz należy rozpuścić w wodzie w stosu -oku 1:200, tak aby uzyskać roztwór, w którym znajduje się 250 ppm N. 125 ppm P₂O_s

1    260 K_aO.

Substrat torfowy jako podłoże przygotowują się z torfu wysokiego, dodając do 1 m³ torfu: 5 kg wapna nawozowego (zawierającego 38,6% Ca). 5 kg wapna dolomitowego (22,9% Ca i 12,3% Mg), 1 kg superfosfatu (18% P]0₉). 1 kg saletry potasowej (13% N 146% K₂0). 1 kg saletry amonowej (34,5% N) i 0,5 kg mieszanki mikroskładnikowej

0    zwolnionym działaniu ETE 253 A (7% B, 5.6% Zn. 9% Mn. 0,22% Mo. 2,75% Cu lok. 20% Fe).

Na podstawie doświadczeń prowadzonych w Akademii Rolniczej w Poznaniu stwierdzono, że jako podłoże w tej metodzie uprawy może być wykorzystywana również mieszanina torfu niskiego i kory sosnowej.

W kilka dni po posadzeniu rozsady ogórka powinno się rozpocząć nawożenie po-gfówne roztworem nawozu o takim samym składzie, jaki miał nawóz stosowany do nawilżania i nawożenia słomy. Stężenie roztworu powinno być trochę wyższe (1 150) w początkowym okresie uprawy, zwłaszcza jeśli podłożem jest mieszanka torfu niskiego

1    kory. Liczba dawek nawożenia pogłów-nego powinna być ustalona na podstawie analiz chemicznych podłoża przeprowadzanych co 3—4 tygodnie. Próby brane do analizy w okresie owocowania powinny zawierać nie tylko podłoże, lecz również słomę i wierzchniej warstwy podkładu grzejącego, gdyż przerastające korzenie czerpią składniki pokarmowe również z podkładu. Przez odpowiednio częste nawożenie pogłówne należy utrzymywać zawartość składników mineralnych na optymalnym poziomie (tab. 4.6). Podobnie nawozi się pogłównie ogórki uprawiane w podłożu organicznym na podkładzie grzejącym z odpadów obróbki drewna i pomiotu kurzego.

W ostatnich latach, zwłaszcza w dużych gospodarstwach rolnych, słoma jest zwijana w duże cylindryczne bele o szerokości 120 cm. średnicy 150—180 cm i masie 250—500 kg. W Akademii Rolniczej w Poznaniu prowadzono od 1987 r. badania nad stosowaniem tych bel jako podkładu grzejącego do produkcji rozsady warzyw ciepłolubnych (ogórka, pomidora, papryki) oraz w uprawia ogórka w nie ogrzewanych technicznie tunelach foliowych.

Cylindryczne bele, jako podkład grzejący do produkcji rozsady, rozkładane są na zagonach szerokości 120 cm. W tunelach szerokości 650 lub 700 cm mieszczą się cztery zagony. Słomę doprowadza się do zagrzania przez jej zmoczenie i dodanie pomiotu kurzego lub nawozów mineralnych. Następnie przykrywa się ją 2—3 - centymetrową warstwą torfu niskiego, kompostu korowego lub innego podłoża organicznego przygotowanego do produkcji rozsady lub do uprawy. Po przeniesieniu rozsady (pod koniec kwietnia lub na początku maja) na środku zagonów usypuje się z podłoża przygotowanego do uprawy ogórka płaskie wały szerokości 60—70 cm. Na jedną roślinę przypada 20—30 dm³ podłoża. W tunelach wyposażonych w deszczownie, za pomocą których możliwe jest szybkie i równomierne nawadnianie całej powierzchni oraz rozdeszczowy-wanie roztworów nawozów mineralnych, można ograniczyć ilość podłoża do 10—15 dm³ na roślinę. Jeśli w tunelach był już uprawiany ogórek albo warzywa, na których występować mogą te same co na ogórku choroby, których źródłem zakażenia jest gleba, np. korkowatość korzeni, wskazana jest uprawa z rozsady szczepionej.

Sznurki lub inne podpory, do których przywiązane są rośliny, powinny być nachylone skośnie ku drutom biegnącym nad ścieżkami między zagonami. Nie przykrytych podłożem ogórkowym powierzchni zagonów nie powinno się zadeptywać podczas prac pielęgnacyjnych i zbiorów. Płytki system korzeniowy ogórka czy podkładki szybko przerasta rozkładającą się słomę przykrytą, przed produkcją rozsady, cienką warstwą podłoża. Jak wykazały doświadczenia, warunki te wpływają bardzo korzystnie na tempo wzrostu roślin, wczesność rozpoczynania zbiorów oraz wzrost plonu i poprawę jego jakości.