Kukułka4

XII. Kwestia praw człowieka w stosunkach międzynarodowych

rządowych-w rama<ih.,s^    przez.Qkrei-

lQną.zh.iorQWP&ć. państw,

W związku z powyższym następuje coraz ściślejsze powiązanie p£8W„człosweka-2.p^tyką^agraniczn^paóstw. Różne aspekty praw e złowieka, wpływają nwdeey zjem/ polityce zagranicznej, a zatem i na zmianę zachowań państw na arenie międzynarodowej (jak interwencje, pomoc wojskowa czy pomoc ekpnornicznaj. Decydenci polityk zagraiucznycE me pozostają obojętni na gwałcenie praw człowieka w poszczególnych krajach i na katastrofy humanitarne. Podejmowane przez men sankcje powodu ją niekiedy nie ochronę, lecz pogorszenie warunków stosowania praw człowieka (jak to było w Iraku po zastosowaniu sankcji ONZ w latach 90. minionego wieku). Presja i pomoc nie powinny się wykluczać. Na ten temat powinno istnieć zrozumienie wzajemne między donatorami i otrzymującymi pomoc.

Doświadczenie uczy, że hm'dziei....Mektyyynę są sankcje wielo-stronne mz jędpastmnm,. Konieczne jest przy tym ...jasne okneślesie „celu, świadomy..dohórwia&ciwych środków, sp<yne..stospwanie środków . w .porozumieniu z zainteresowanym ^ rządem oraz długotrwale działanie.. Pożądane jest również mobilizowanie przeciwko gwałcicielom praw człowieka organizacjiiuipzyhąrpdpwych^ piańsiw-jde—-mokratyczńyćiri'szerokiej opinii publicznej, Dla ochrony praw człowieka polityka zagraniczna państw'powinna wtykorzystywnó-irodki polityczne, prawne, wojskowe, gospodarcze i propagandowe.

Bibliografia

Beaedicf. R,_t Ozone Diplomacy: New Directions m Safeguarding the Planet, Cambridge 1991.

Bierzanek R„ Prawa narodów i prawa mniejszości narodowych, „Sprawy Międzynarodowe”, 1990, nr 10, s. 29-50.

Bettati M„ Le droit d'mgerence. Mutation de 1’ordre Internationale, Paris 1996,

Breaton T., The Greening of Machiaveiii: The Evolulion of International Emńromnental Politics, London 1994.

Caldwell L„ International Enviromnentai Policy: Emergence and Dimemions, Durham 1996.

Cboticri N. (eci.), Global Accord: Etmronmental Challenges and Internationa! Responses, Cambridge 1993,

Donnelly J„ Uniwersał Humań Rights: Theory and Practice, Ithaca

1989.

Cziomer E._f Międzynarodowe aspekty ochrony praw człowieka, (w:) E. Cziomer, L.W. Zyblikiewicz, Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych, Warszaw a-Kxakó w 2000, s. 220-232.

Forsythe D.P,, The InternationaUzfition of Humań Rights. Lexington

1991.

Kuźniar R„ Prawa człowieka. Prawo, instytucie, stosunki międzynarodowe, Warszawa 2000.

Lalferty L., hnplementing Smlainahte Developmetu, Oxford 1999. Luard E„ Humań Rights and Foreign Policy, Oxford 1981.

Łopatka A„ Międzynarodowe prawo praw człowieka. Zarys, Warszawa 1998.

Michalska A„, Prawa człowieka w systemie norm międzynarodowych. Poznań 1982,

Moreau Deferges Pb., Un mamie aingerences, Paris 1997.

Resich Z,, Międzynarodowa ochrona praw człowieka, Warszawa 1981.

223