P081210 430002

Ryc 3. Pomimo leaenia bardzo silnie zaatakowanych przez kubnęskaiybcięsto nie udaje rip uratować

Ryc. 4. Kidonęsek pod mikroskopem-chafaktefy-styanepodkowiastefądm

Tabela L Zalecany schemat leczenia Khtioftiriory u ryb deptolubnych, zakładający trzykrotną aplikację preparatu leczniczego do wody

Dzień toczna	Oawta preparatu tocznctego	Postępowanie
1.	Uderzenowa. o 10% wyższa nu zatecj producert	Podnieść temperaturę wody do 33*G na 8-10 godzin, a następne otirtzyć do 28*C.
i		Utrzymywać temperaturę wody na poziomie 28*C
p	50% pcmotnef or.v\i	Podmienić 50% wody na świeżą, staranne czyszcząc przy tym dno zbiornika Następne zaaplikować 50% picrwotnei dawki leku.
4.		Jak w dniu 1
5		Jak w dnu 2.
&	50% płemtów) dawki	Jak w dniu 3.
		-
t		Jak wdnu 1.14
*		Uruchomić filtr z wkładem z węgla aktywnego. Ustalić temperaturę wody na 28*C 1 utrzymywać na takim poziomie jeszcze przez około 5-7 dn Przez ten czas podmieniać co drugi dzień 30% wody na świeżą, staranne czyszcząc przy tym tao ztkorraka

we ulegają zniszczeniu, utrudniając wymianę gazowo-jonową Ryby mają przyśpieszony oddech i .zipią’ pod powierzchnią. co w rezultac ie doprowadza do ich uduszenia. Skrzela stają się blade i nabrzmiałe. Zarażony narybek pada w bardzo krótkim czasie, a jego śmiertelność może często sięgać nawet 100%.

Rozpoznawanie

W celach diagnostycznych od chorych lub padlych ryb należy pobrać zeskrobmy ze skóry lub skrzeli. Dorosły pasożyt osiąga wielkość 0,5-1 mm. Oglądany pod mikroskopem ma kulisty kształt, ciało gęsto pokryte rzęskami i wykonuje rotacyjne ruchy. Cechą charakterystyczną jest jego podkowiaste jądro, które widoczne jest przy stukrotnym powiększeniu. Stadium inwazyjnym jest natomiast wolno pływająca. półprzezroczysta pływka (terontl. która osiąga długość około 0.03-0,06 mm. Według Antychowicza (2002) oglądana pod mikroskopem wykonuje szybkie ruchy obrotowe z jednoczesnym pływaniem w głąb i do przodu, a następnie ku powierzchni wody.

Okresy największej wrażliwości pasożyta na preparaty lecznicze W warunkach sprzyjających pływka napotyka rybę i osadza się najczęściej na jej skórze i płetwach. W każdym wypadku przenika ona pod na'lorek lub nabłonek gdzie następuje jej dalszy wzrost. W tym stadium pasożyt jest niewrażliwy na leki. Tempo jego wzrostu i cykl rozwojowy zalezą ściśle od temperatury wody. Dojrzały kulorzęsek (trofont) opuszcza ciało żywiciela. a jego dalszy rozwój następuje w środowisku wodnym. Pasożyt za pomocą lepkiej wydzieliny osiada na roślinach wodnych, kamieniach, korzeniach, podłożu lub szybach akwarium I przekształca się w cystę rozwojową (pierwotniak ten nie tworzy form pr/etrwnlnikowych)

W niej następują intensywne podziały, w których wyniku powstają osobniki potomne. W temperaturze 25"C okres len trwa około 12 godzin Przebijają one następnie osłonkę cysty i wydostają się do wody jako tzw pływki (teronty). test to moment Ich masowej inwazji. We wspomnianej ciepłocie wody pływka zachowuje swe właściwości inwazyjne przez około 4B godzin, a cały cykl rozwojowy pasożyta trwa około fi dni (5 dni przebywa on na rybie i 0.5-1 dzień w wodzie). Jeśli w tym czasie nie znajdzie żywiciela, lo opada na dno i ginie To właśnie w tym stadium kulorzęsek jest najbardziej Wrażliwy na środki chemiczne i niekorzystne czynniki środowiskowe (np. wysoką temperaturę wody. małą obsadę ryb. dobrą ich kondycję irp)

Obecnie z powodu bardzo nasilonego eksportu rvh t najrozmaitszych zakątków świata obserwuje się wicie szczepów kulo rzęska o znacząco różnej zjadliwoścL Niektóre z nich pomimo zastosowania preparatów leczniczych są trudne do opanowania i całkowitej eliminacji. W takich wypadkach często inwazję pasożytów udaje się jedynie powierzchownie zaleczyć. Po kilku bowiem tygodniach, a nawet miesiącach choroba wybucha ponownie. Dzieje się tak dlatego, że kulorzęsek ma niejako wymuszony cykl rozwojowy.

W przypadku, gdy pływki natrafią na niekorzystne dla swego rozwoju warunki, ich przeżywalność jest minimalna. Często ewentualne zarażenie ryb jest wtedy niemożliwe do stwierdzenia. Pojedyncze pasożyty przez cały czas jednak rozwijają się w na pozór wolnym od nich zbiorniku.

Jak skutecznie leczyć ichtioftiriozę?

Leczenie idmoftiriozy należy rozpocząć natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów choroby. Powinny byc nim objęte wszystkie ryby znajdujące się w zarażonym akwarium lub oczku wodnym. Leczenie należy przeprowadzić w oddzielnym zbiorniku higienicznym, wyposażonym jedynie w napo wietrzą cz oraz grzałkę. Ze względu na wspomnianą znaczną niekiedy zjadliwość szczepów kulorzęska zalecana czasami kuracja mieszana, cieplno-so-tankowa (podwyższenie temperatury wody i dodatek jednej łyżki stołowej soli kuchennej nieiodowanej na 101 wody), odpowiednia do zwalczania mniej nasilonych inwazji (gdy liczba gruzelków na ocle ryhy nie przekracza kilku do kilkunastu). nic ma obecnie uzasndnienia z uwagi na małą skuteczność. Czasami daje ona dobry skutek jedynie u ryb żyworodnvrh Najskuteczniejszą metodą walki z ich-uofriiiozą są długotrwałe kąpiele w roztworach związków chemicznych, opartych na bazie zieleni malachitowej łub rzadziej błękitu metylenowego. Odpowiednie preparaty można kupić w każaym sklepie zoologicznym. Działają one jednak zabójczo tylko na pływki i dorosłe pasożyty, które opuściły żywiciela, ale nic zdążyły się jeszcze otoczyć śluzową osłonką. Nie d/i;ibją natomiast na formy znajdujące się w tkankach ryby (pod naskórkirm lub nabłonkiem) Okresowe zwiększanie łem-

►

MATA/IN Wt !WYKAKV1V*    U ni MISIU

m

59