Save0001

badań są zatem czynnościami określonymi przez dobór odpowiedniej metody i przez nią uwarunkowanymi. Czynności w sensie logicznym są pojęciami podrzędnymi w stosunku do metody, a w sensie rzeczowym o znacznie węższym zakresie niż metoda.

Pierwszą techniką zastosowaną w badaniach jest ankieta, czyli technika gromadzenia informacji polegająca na zdobywaniu informacji przez pytania stawiane wybranym osobom za pośrednictwem drukowanej listy pytań zwanej kwestionariuszem (W. Zaczyński (1995, s. 146). Zdaniem J. Apanowicza (2003, s. 104) ankieta to technika badawcza polegająca na pisemnym udzielaniu odpowiedzi na pytania tworzące świadomy, logiczny, konsekwentny i spójny zestaw pytań służących do rozwiązywania określonej tezy lub szczegółowego problemu badawczego. T. Pilch, T. Bauman (2001, s. 141) uważa że technika ta polega na wypełnianiu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera.

Drugą techniką zastosowaną w badaniach do powyższej pracy jest wywiad. A W Maszke (2004, s. 169) mówi, że wywiad jest rozmową badającego z respondentami, mającą na celu zdobycie informacji przez bezpośrednie stawianie pytań osobom mogącym na nie udzielić odpowiedzi. Podobnie na ten temat wypowiada się T. Pilch i T. Bauman (2001, s. 91) według których wywiad jest rozmową badającego z respondentem lub respondentami według opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz. Zdaniem J. Sztumskiego (2005, s. 159) jest to rozmowa kierowana, w której biorą udział co najmniej dwie osoby: prowadzący wywiad i respondent. Nie jest to konwersacja, lecz taka rozmowa, poprzez którą badający chce uzyskać od respondenta dane określone celem badań. Wywiad jest pewnym procesem, w którym badający stara się oddziaływać na badanego stawianymi pytaniami i skłonić go do udzielenia wypowiedzi na temat będący przedmiotem badań.

Narzędzia badawcze w pracach empirycznych odgrywają znaczącą rolę. Tak, jak metody łączą się z technikami, tak i techniki łączą się z narzędziami tworząc swoistą całość.

T. Pilch i T. Bauman (2001 s. 1 16) o narzędziach badawczych piszą, że są one przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. Z. Skórny (1984, s. 94) twierdzi, że narzędzie badawcze jest to środek pomocniczy, wykorzystywany jest przy gromadzeniu materiałów przydatnych przy rozwiązywaniu podjętego problemu badań. Natomiast T. Wujek wraz z T. Pilchem (1974 s. 57) ujęli w słowa, że narzędzie badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. O ile technika badawcza oznacza czynność, na przykład obserwowanie, prowadzenie wywiadu, o tyle narzędzie badawcze to instrument służący do technicznego gromadzenia danych z badań. W tym rozumieniu narzędziem będzie kwestionariusz wywiadu, magnetofon czy arkusz