Skan41

254

Zakazana archeologia - ukryta historia człowieka

Dart przesiał odpowiedni rapon do Naturę. „Odkrycie to - powiedział - ma znaczenie. ponieważ poluzuje wymarły gatunek małp człekokształtnych stanowiący przejście między żyjącymi antropoidami a człowiekiem". W oparciu o towarzyszące skamieniałości zwierząt oszacował wiek swego „dziecka z Taung’ na 1 młn lat i nazwał je Australopitccus afńcanus - „południowa małpa Afryki". Jego zdaniem australopttek ten był przodkiem wszystkich innych hominidów,

W Anglii Sir Arthur Keith i Sir Arthur Smith Woodward przyjęli raport Darta z najwyższą ostrożnością. Keith uważał, że australopiteka należy łączyć z szympansami i gorylami.

Grafton Elliot Smith był jeszcze hardziej krytyczny. W maju 1925 roku. w wykładzie wygłoszonym na University College, stwierdził: „To pech, że Dart nic miał żadnego dostępu do czaszek młodych szympansów, goryli hądi orangutanów, w wieku odpowiadającym okazowi z Taung. Gdyby taki materiał był mu dostępny, zdałby sobie sprawę, że ułożenie i sposób trzymania głowy, kształt szczęk oraz wiele szczegółów nosa. twarzy i czaszki, na które się powoływał, by udowodnić swoją opinię, iż australopitek był blisko spokrewniony z człowiekiem. wyglądało w istocie rzeczy identycznie jak u młodego goryla t szympansa". Krytyka Smitha pozostaje uzasadniona nawet do dziś. Jak zobaczymy, mimo powszecłinego kultu australopiteków jako przodków ludzkiego gatunku niektórzy uczeni nadal wątpią, czy taka opinia jest właściwa

Chłodne przyjęcie „dziecka z Taung" przez brytyjskie elity naukowe zniechęciło Darta. Przez wicie lat milczał i zaprzestał poszukiwania skamieniałości. Brytyjscy naukowcy, pod kierunkiem Sir Arthura Kcitha, utrzymywali swój negatywny pogląd na temat australopiteków przez całą dekadę lat trzydziestych. Keith akceptował „człowieka z Piltdown", którego datowano podobnie jak znalezisko z Taung. Czaszka z Piltdown była identyczna z czaszką Homo sapiens, co przemawiało przeciwko uznaniu australopiteka, o niemal małpiej czaszce, za przodka współczesnych istot ludzkich

Kiedy Dart wycofał się ze światowej sceny nauki, jego przyjaciel, dr Robert Broom, podjął wysiłek, by australopitek został jednak uznany za przodka ludzkiego gatunku. Ód samego początku Broom okazywał głębokie zainteresowanie odkryciem Darta. Wkrótce po tym. gdy narodziło się „dziecko z Taung". wbiegł do laboratorium Darta: „Poszedł dużymi krokami do ławy. na któręj leżała czaszka i upadł na kolana -adorując naszego przodka-. Jak to określił" -w-spominał Dart. lVm niemniej brytyjscy uczeni domagali się okazu dorosłego australopiteka, nim ugną kolana w adoracji. Na początku 1936 roku Broom przysiągł, że go znajdzie.

17 sierpnia tego samego roku C. W. Barlow, nadzorca kamieniołomu wapienia w Sterkfontein. przekazał Brownowi odcisk czaszki dorosłego australopiteka. Broom udał się później do Sterkfontein i odkrył lalka fragmentów tej samej czaszki. Na icłi podstawie zrekonstruował całą czaszkę, nazywając jej właściciela PlesianLkropus transiaalemis. Osady, w których znalazł skamieniałości, datowane są na 2,2-3 min lat.

255

Ciągle coś mrwcgo z Afryki

Wkrótce nastąpiły dalsze odkrycia Znaleziono dolną część kości udowej (TM 1513). W 1946 roku Broom i G. W. H Schepers opisali ją jako kość, która pod względem najważniejszych cech należała do człowieka. W E. Le Gros Clark, początkowo sceptycznie nastawiony wobec tej interpretacji, przyznał później .odkryty fragment wykazuje tak duże podobieństwo do kości udowej Homo, że Jest z nią niemal identyczny". Ocenę tę potwierdziła ponownie w 1981 roku Christinc Tardieu, stwierdzając, iż zasadnicze cechy kości udową) ze Sterkfontein są „charakterystyczne dla współczesnego człowieka". Kość TM 1513 stanowi pojedyncze znalezisko, a zatem tym bardzie] przypisanie jej do rodzaju Australopithccus nic jest pewne. Mogła ona należeć do bardziej rozwiniętego hominida, przypominającego na przykład współczesnych ludzi

8 czerwca 1938 roku Barlow przekazał Broom owi fragment podniebienia z zębem trzonowym. Kiedy Broom spytał o miejsce odkrycia. Barlow dal wymijającą odpowiedź. Kilka dni później Broom ponownie odwiedził Bari owa i nalegał, by wyjawił mu źródło pochodzenia skamieniałości

Barlow przyznał w końcu, że otrzymał ją od Gerta Terblanche'a, ucznia miejscowej szkoły. Gert przekazał Broomowi jeszcze kilka zębów i razem udali się na pobliską farmę w Kromdraai, gdzie chłopiec je znalazł. Broom odkrył tam fragmenty czaszki Po jej częściowym zrekonstruowaniu zobaczył, żc jest odmienna od australopiteka ze Sterkfontein. ftisiadaia większą szczękę i większe zęby. Nazwał więc nowego australopiteka Paranthropus rołmslus¹. Stanowisko w Kromdraai jest obecnie datowane na około 1-1,2 min lat.

Broom znalazł również w Kromdraai fragment kości ramiennej i część kości łokciowej. Choć przypisał je masywnemu australopitekowi - parantropowi - powiedział: „Gdyby znaleziono je w odizolowaniu od innych kości, prawdopodobnie każdy anatom na świecie uznałby, że należały one do człowieka". W badaniach H M. McHenry ego z 1972 roku kość ramienna TM 1517 z Kromdraai znalazła się „w obrębie zakresu cechującego ludzi", a kość ramienna masywnego australopiteka z Koobi Fora w Kenii poza tym zakresem. Skamieniałość TM 1517 mogła zatem pochodzić od innej istoty niż masywny australopitek. Być może kość ramienna i kość łokciowa z Kromdraai, podobnie jak kość udowa ze Sterkfontein, należały do bardziej rozwiniętych hominidów przypominających ludzi

U Wojna Światowa przerwała prace wykopaliskowe Brooma na terenie Afryki Południowej. W okresie powojennym Robert Broom i J. T. Robinson znaleźli w Swartkrans skamieniałości masywnego australopiteka nazwanego Paranthropus crassidens („prawie człowiek z dużymi zębami"). Istota ta miała duże, silne zęby i grzebień kostny na szczycie czaszki, który służył do przyczepu dużych mięśni szczęki

W jaskini w Swartkrans Broom i Robinson odkryli również szczękę kolejnego hominida. Mniejszą i bardziej ludzką szczękę (SK 15) niż u Paranthropus

Robuttui - u* Jfzyku tactńikim znaczy mocny