u$4

—    młyn, w którym wszystko ulega zniszczeniu, dlatego też młyny stanowią jeden z głównych motywów służących w poezji Sebyły budowaniu wizji katastroficznej.:

dl Koło jest w poezji Sebyły zasadą świata, która ogarnia wszystkie płaszczyzny rzeczywistości. Obejmuje też

—    czego byliśmy wielokrotnie świadkami — kosmos. Kształtowi tej figury podporządkowana jest również historia. W katastroficznym widzeniem napełnionym wierszu bez tytułu (inc.; I znowu tupot nóg sołdackich) Sebyła napisał:

I mów? Czy znów? Kołowrót dziejów ^ w płonący krąg porywa nas, skończyły się sny kołodziejów, stalowy szumi groźny czas.

• Koło czasu, koło historii zapowiada tu kolejny powrót złego momentu, sygnalizuje powtórzenie się dokonanej już kiedyś tragedii. „Stalowy czas” oznacza nie tylko jego nieubłaganą twardość i chłód, lecz —■ dzięki promieniowaniu metaforycznemu — pozwala przywołać dodatkowe znaczenia — tego wszystkiego, co nowoczesna cywilizacja oddaje do dyspozycji Marsa, boga wojny.

-Zasada koła obejmuje więc elementy makro- i mikrokosmiczne, a widoczne jest to niekiedy w obrębie jednej strofy, jak w Bezsenności:

Kołują rzeczy, kołują sfery, w kipieli wiatrów nadmorskich — skwir, wizja katedry, wizja rudery, rozwartych oczu wir.

Ostatni obraz jest zaskakujący, a niezwykle charakterystyczny. Wskazuje on nar^skłonność poety do maksymalnego wyzyskania w semantyce wprowadzonych motywów co jest okrągłe, co w wyobraźni da się uruchomić rytmem kolistego obrotuJ\)braz mówiący o wirze oczu nie tylko przywołuje motyw koła i podporządkowuje mechanizmowi kołowego ruchu nawet najmniejszy element obrazu, lecz także wyraża niepokój zawarty w oczach bohatera utworu. Ukazuje on sytuącję świata i człowieka wezasie dokonującej się zagłady. ,* W poezji Sebyły, konsekwentnie budowane są więc wizje negatywne. Śmietnik, dół, cmentarz, motywy koła, będącego narzędziem tortur lub zamknięcia bohatera świadczyły o tym wystarczająco dobitnie. Narastały sygnały zagrożenia, bohater coraz wyraźniej rozmijał się ze światem,-Wiesław Paweł Szymański tak pisał o bohaterze wierszy Sebyły:

„Jest to osobowość jak gdyby wydzielona, gdyż otaczający ją świat, zarówno makrokosmos, jak i mikro-kosmos, jest przez nią odbierany na zasadzie bodźców negatywnych. Osobowość ta nie kontaktuje więc ze światem, a raczej to świat z nią nie kontaktuje”.” *‘_vSwiat poetycki Sebyły nabierał barw coraz ciemniejszych, pokrywał się szarością popiołu lub zgnilizną zieleni, stawał się krajobrazem martwym. Bohater znalazł się na cmentarźysku cywilizacyjnym. >

W papierach poety zachował się brulion wiersza bez daty, opartego na sekwencji pytań i apostrof, skierowanych do przyjaciół:

Kto was spopielił, towarzysze moi?

Kto wam tak serca wyprał ze skrzepłej krwi?

14

Kto wam pogasił oczy, towarzysze moi?

Kto błyskawice starł z waszego nieba? ⁿ

Po latach pytania te przyjaciele owi mogli odwrócić i postawić je Władysławowi Sebyle. Pozostałyby one już bez odpowiedzi.

169