0395

380

JADWIGA; KAZI.MIEIiZ III WIELKI.

VIII. 5. 6.

.jest córką Łokietka. Że gdzieindziej nie znajdujemy o niej wiadomości, w tem nie ma dowodu przeciw naszemu przypuszczeniu, gdyż źródła bardzo tylko niedostatecznie i tylko okolicznościowo zajmują się potomstwem Łokietka, zmarłem za jego życia, nawet jeśli to było potomstwo męskie (VIII. 1. 2.). Wzmianka o córce Łokietka jest zupełnie na miejscu w Nekr. Strzeln., który podaje szczegółowe daty o książętach z linii kujawskiej, a imię Jadwiga, pojawiające się pośród dzieci Łokietkowyeh, nie tylko nie może dziwie, ale owszem popiera pośrednio naszą hypotezę, wiadomo bowiem, że żona Łokietka nosiła również imię Jadwigi.

Określenie, przydane do zapiski nekrologicznej: filia regis, wskazuje, że Jadwiga zmarła jako panna, w każdym razie co najwcześniej r. 1320, t. j. roku koronaeyi Łokietka (VII. 4.), a zapewne też przed jego śmiercią, inaczej bylibyśmy zapewne jakieś dokładniejsze w źródłach historycznych otrzymali wiadomości o jej losach. Zgon jej przypada zatem na dzień 3 czerwca między r. 1320 a 1332. Była zapewne młodszą od obu swych sióstr, Kunegundy i Elżbiety, które przed jej śmiercią wyszły za mąż (VIII. 3. 4.).

6. Kazimierz III Wielki.

Począwszy od współczesnych zapisek roc-znikarskich, n. p. Bocz, Tras.^Ł), tudzież współczesnego Janka z Czarnk. -), cały szereg źródeł mieni go synem Łokietka; Janko dodaje wyraźnie, że matką jego była Jadwiga, córka Bolesława kaliskiego (V. 12.). Wzmianka, w kronice tej zawarta^{1 2 3 4}), jakoby był jedynym synem Łokietka (unicus flius). nie uwzględniła, jak widzimy, Łokietkowiców, zmarłych jeszcze za życia ojca (VIII. 1. 2.). Bałamutne Zdarz. god. pam. ‘) nazywają Kazimierza bratem (frater) Łokietka. Chroń. Aul. Reg. ^{5 6}) daje mu mylne imię Jaromira, choć zna także jego imię rzeczywiste⁰).

Przydomek Magnus znajduje się dopiero w późniejszych źródłach, jak w Nekr. Andrz. ⁷); w zabytkach współczesnych, a nawet u Długosza nie ma go jeszcze. Liczby porządkowe, przydawane mu w wiekach średnich, były rozmaite; jedni, jak Długosz ⁸), licząc Kazimierza Odnowiciela (II. 11.) za pierwszego króla tego imienia, dają mu liczbę porządkową seeundus; inni, jak autor Pocz. król. poi. '•'), wciągając w rachubę także Kazimierza Sprawiedliwego (III. 22f mienią go: tercius. Ściśle rzecz biorąc, Kazimierz W. jako król był pierwszym tego imienia; wszakże biorąc wzgląd na innych imienników, którzy lubo tytułu królewskiego nie nosili, przecież bądź to w całej Polsce, bądź przynajmniej w^r Krakowie jako seniorowie rządzili, można go nazwać: trzecim, jak się to w dzisiejszej historyografii utarło.

Datę urodzin Kazimierza zapisuje Bocz. Sędz.¹⁰) i Rocz. Śkrzys. now.¹¹) pod r. 1310. Kalend. Włocł.¹²) prócz tej daty rocznej ma nadto i dzienna: 30 kwietnia. Obie przejął stamtąd Długosz do swojej Historyi^ls). Już w piśmie papieża Jana XXII z grudnia 1327 r. ^u) nazwany Kazimierz: nolilis cir.

Koronacya na króla odbyła się według zgodnego przekazu Bocz. Miech.¹⁵), Spom. Gnieźn. ^l,1j, Rocz. Tras.¹⁷) i Kalend. Krak.¹⁸) r. 1333.    Kalend. Włocł.¹⁹) podaje, że dniem koronaeyi    był    24 kwietnia, natomiast

Spom. Gnieźn.²⁰), Rocz. Tras.²¹) i    Kalend. Krak.²²) kładą koronacyą pod dniem    25    kwietnia.    Tej ostatniej

wiadomości, jako kilku wiarogodnemi i niezależnemi od siebie źródłami stwierdzonej, daję pierwszeństwo przed datą Kalend. Włocł.; różnica wynosi tu zresztą tylko jeden dzień. Pierwszy co do czasu dokument Kazimierza z 11 czerwca    1333 r.²³) wychodzi już    pod tytułem królewskim. Dokument jego,    rzekomo jeszcze 29 czerwca

1331 r.²¹) z    tytułem    rex wystawiony,    ma błędną datę, którą sprostować należy    na: 29 czerwca 1334 r.²⁵).

Bok śmierci, 1370, zapisuje Rocz. mans. krak.²⁰) i Zbier. skróć.²⁷). Wielka ilość innych źródeł, prócz tejże daty rocznej, podaje nadto i dzień zgonu. Przeważnie odnoszą one ten wypadek do początkowych

1

Mon. Pol. II. 860. — 2) Ibid. 11. 619. - 3> Ibid. II. 619. — 4) Ibid. III. 309. — 5) Em lei^-. Font. rer. Boh. IV.

2

:i 15 332. — *’) Ibid. IV. 331. — «) Mon. Pol. V 799. — 8) Lib. benef. I. 433 i w wielu innych miejscach. — 9) Mon.

3

Pol. III. 295. — l<>) Ibid. II. 880. — U)    Ibid. 111. 80. — 12) Ibid. H. 943. — 13) Hist. Pol. III.    49. — 14)    Theiner. Mon.

4

Pol. 1. nr. 394. — 15) Mon. Pol. II. 884. —    16) Ibid. III. 45. — 17) Ibid. II. 859. — 18) Ibid.    II. 950. — 19)    Ibid. II. 943. —

5

'. 0) Ibid. 111.45. — 21) Ibid. 11.859. — 22)    Ibid. II. 950.— 23) Kod. dypl. Malop. III. nr.    635.— 24) Kod. dypl. Wielk.

6

II. nr. 1125. —    25) Kod.    dypl. Malop. III.    nr. 639. — 26) Mon Pol. V. 894. — 21) Ibid.    III. 287.