FizykaII82001

814

giego. Słupki te dają się posuwać na żelaznej szynie /(. aby można było według upodobania przybliżać obydwa elektromagnesy do siebie i oddalać jeden od drugiego: Miękkie zelazo w elektromagnesach M i N ma kształt rurek, przez które wzdłuż ich osi na wskroś patrzyć można. Jeden koniec tego przewodu zamyka się nikolem b, drugi nikolem «, mającym takie urządzenie, iż go około jego osi obracać i każdorazowy kąt obrotu na kołowej podziałce odczytać można. Zwoje obu elektromagnesów są tak prowadzone, iż strumień, który je przebiega, czyni jeden z obu do siebie obróconych końców żelaza biegunem północnym, drugi południowym; zatem ciało przezroczyste, ustawione w miejscu c, znajduje się między dwoma różnoimiennemi biegunami.

Gdy słupek ze szkła Earadaja leży w' miejscu c pomiędzy obróconemi do siebie końcami żelaznych rurek cewkowych, a one ¹ są do brzegów jego calkiemprzysunięte, przed zamknięciem stosu układa się obydwa nikole do krzyżowego położenia, aby patrząc przez nikol szkło c i drugi nikol b w kierunku osi tych cewkowych rurek na jasny przedmiot (jak np. płomień świecy), pole widzenia okazało się ciemnem. Puściwszy zaś przez zwoje cewek strumień elektryczny, który zamienia miękkie żelazo na • elektromagnes, zaraz pole widzenia mniej lub więcćj rozjaśnia się i potrzeba pryzmę Nikola a o pewną ilość stopni pokręcić około jej osi, aby znowu pole widzenia ściemniło się. Przez działanie więc elektromagnetyczne na szkło ciężkie płaszczyzna polary-zacyi światła, przechodzącego przez nie, doznała obrócenia o pewną ilość stopni kątowych zupełnie tak, jak gdyby to szkło było ciałem, posiadającem własność udzielania promieniom światła kołowej polaryzacji (§ 80). li jest zmieniaczem, służącym do łatwego zrywania prądu woltaicznego w zwojach cewki i przywracania go znowu, lub odmieniania kierunku jego tamże. Jeżeli zaciemnione pole widzenia rozjaśniło się pod wpływem elektromagnesu, to zaraz znowu się ściemnia na powrót, skoro strumień w cewkach zostanie przerwany. Płaszczyzna polaryzacyjna bywa w ciele c zawsze w tę stronę odchyloną, ic którą płynie strumień dodatni, krążący w zwojach elektromagnesów M i b⁷-Także winnych ciałach przezroczych, stałych i ciekłych, uważano to obracanie płaszczyzny polaryzacyjnej, jednakowoż w mniejszym stopniu Zamiast po wyższego, przyrządu może doobserwo-