Magazyn6

1601

108

ALGERJA — ALPY

winięta jest również hodowla, która w r. 1930 wykazuje liczby następujące (w tysiącach) : bydła rog. 940, owiec 7 170, kóz 3270, wielbłądów 201, koni 173, mułów 169, osłów 301 i nierogacizny 88. Kraj obfituje w rudy żelazne oraz w rudy arsenu. Wydobywa się też znaczniejsze ilości fosforytów oraz mniejsze — rudy cynkowej, ołowianej i trochę miedziowej. Z szotów wydobywa się sól. Francja dba o rozbudowę dróg komunikacyjnych: kolei istnieje 4650 km. W ostatnich latach przystąpiono do budowy rozległej sieci dróg automobilowych, których utrzymanie wewnątrz kraju jest względnie łatwe z powodu małych opadów atmosft rycznych. Ruch okrętowy jest bardzo ożywiony i wykazywał w r. 1930 8 400 000 tonn, z czego 5 100 000 pod flagą francuską. Pomiędzy portami Alger i Oran istnieje bardzo częsta komunikacja z Francją (z Algeru do Marsylji i z Oranu do portu Sete). Handel jest bardzo ożywiony, w szczególności z Francją. Na 5 830 milj. franków przywozu, 4 045 milj. fr. przybyło w r. 1930 z Francji. Na 4 552 milj. wywozu — 2 815 milj. skierowane było do Francji. Z pośród innych krajów w ruchu handlowym wyróżniają się w przywozie: St. Zjedn. Am. Płn., Brazylja, W. Brytanja zaś w wywozie: Włochy, W. Brytanja, Holandja i Belgja. Głównym artykułem eksportowym jest wino, wywożone przeważnie do Francji. W mieście A. istnieje kwitnący uniwersytet francuski. Algerja stanowi dla Francji nieocenioną posiadłość, z każdym rokiem ściślej z nią związaną gospodarczo i kulturalnie.

4. Rozwój polityczny. Zaranie dziejów A. jest jeszcze niezbadane. Fenicjanie są pierwszymi cywilizatorami tego kraju. Z tych czasów (VII w. przed Chr.) pochodzi słynny „Grobowiec Chrześcijański", leżący na zachód od m. Algeru. Potęga Fenicjan upada w r. 146 przed Chr.: panami kraju stają się Rzymianie. Alger — początkowo kolonja wojsk rzymskich — nasiąka zcza-sem kulturą łacińską. Imponujące ruiny pozostały w kraju do dziś dnia z tamtych czasów: nadmorskie Tippaza i Cesaria. Wewnątrz kraju zaś, koroną pamiątek rzymskich jest Timgad — wymarłe miasto, wskazujące na pulsujące tu przed wiekami życie. Najazd Wandalów w r. 439 kładzie kres rzymskiemu panowaniu, lecz pobyt Germanów jest przejściowy. W r. 553 A. staje się kolonją Cesarstwa Bizantyjskiego.

Pomyślność wraca, ale nie na długo, gdyż w r. 647 zjawiają się na ziemiach bizantyjskich pierwsi Arabowie, którym Berberowie stawiają zacięty opór. Rozpoczyna się okres islamizacji i arabizacji. Przejściowo Hiszpanie zabiegają o v panowanie A., lecz bez powodzenia. W r. 1541 następuje najazd Turków, poczem Algerja staje się prowincją Państwa Ottomańskiego oraz siedzibą korsarstwa, któremu liczne państwa europ, jeszcze w XIX w. składają daniny za nietykalność swych okrętów. Kres temu położył podbój A. przez Francję, która w r. 1830 wystąpiła zbrojnie z powodu czynnego znieważenia konsula francuskiego przez beja tureckiego Zdobywanie kraju przez Francję trwało ok. 30 lat, po upływie których przez długi czas jeszcze zdarzały się okresowe walki z Tuaregami w okręgach południowych. Francja jednak nietylko militarnie umacniała swoje panowanie nad zdobytym krajem, lecz podjęła jednocześnie wielkie dzieło kolonizacji i organizacji, które dało wspaniałe wyniki. Dzisiaj w A. mieszka ok. 1 milj. Europejczyków, przeważnie Francuzów oraz ich potomków. Północne 3 departamenty są już dzisiaj uważane za prowincje kraju macierzystego, dla których obowiązuje ustawodawstwo izb francuskich. Administracja jest w ręku generalnego gubernatora, rezydującego w m. Alger (257 122 mieszk. — r. 1931), któremu podlegają też 4 południowe terytorja: Ain Sefra, Ghardaia, Tuggurt i Sahara, nie mające praw departamentów.

Literatura: Auguatłn Bernard; UAlgłrie. Paris 1931. — Ezploration Srientifięue de 1'Algćris. Paris 1844—1854, 31 tomów. — R. Flołłe de Roqueeairei Atłas de VAlgirie et de Tunisie. Paris 1924. — E. F. Gautier: Un sikde de colom-jation. Alger 1930. — S. Gaell, G. Margała_t et G. Yrer: Histoire d’Algćrie. Alger 1927. — Le Domainc Colontal Fran-caił, Tom II. Paris 1929. — Ch. TałlUart: UAlgłrie dans la littśrałure. Alger 192*.

Jerzy Loth.

Alpy.

i. Położenie, podział, krajobraz. 2. Rzeki, jeziora, klimat. 3. Flora, ranna, zaludnienie. 4. Stosunki komunikacyjne. 5. Stosunki polityczne i gospodarcze.

1. Położenie, podział, krajobraz. A. stanowią najwyższy łańcuch górski Europy, tworzący zachodnie ogniwo wysoczyzn oddzielających Europę północną cd południowej. Przebiegają łukiem wygiętym ku północy od m. Śródziemnego na zacho-