Magazyn6
4501

437

BEZROBOCIE

robotnych w różnych gałęziach przemysłu, związanych z budownictwem mieszkanio-wem; ustalił się pogląd, że każdy mularz, pracujący przy budowie, daje możność pra cy 4—7 robotnikom innych przemysłów; przy budowie mieszkań standaryzowanych liczba robotników zatrudnionych wogóle jest znacznie mniejsza, jednakże mimo to nawet masowa budowa mieszkań pozostaje jedną z najskuteczniejszych form zmniejszania bezrobocia. Wiąże się ona w tym sensie z budową gmachów użyteczności publicznej (elewatory, rzeźnie, łaźnie) i rozbudową miejskiej i międzymiastowej komunikacji (tramwaje i t. p.), budową urządzeń sportowych (bciska) i zdrowotnych (parki, zadrzewianie uiic i t. p.) i problematami współczesnej urbanistyki. Nie ulega wątpliwości, że w Polsce, przy odpowiednio ustalonym planie budowy mieszkań, akcja budowlana w szerokim zakresie mogłaby na szereg lat zmniejszyć bezrobocie co najmniej o 30%.

Elektryfikacja i budowa urządzeń do zużytkowania siły wodnej do celów elektryfikacyjnych również w pewnym stopniu brana jest pod uwagę, jako sposobność do zatrudniania bezrobotnych. W mniejszym już stopniu wchodzi w rachubę elektryfikacja sieci kolejowych, chociaż i ta możność zatrudniania nie jest pomijana mimo bardzo nieznacznego kosztu robocizny w ogólnym kosztorysie robót; Berlin np. w 1927 r. wykonał elektryfikację kolei miejskiej (Ruindbahn), aczkolwiek płace zatrudnionych przy tern robotników wyniosły zaledwie 10% ogólnych kosztów. Budowa zapór wodnych (w Ameryce, w Z. S. R. R., u nas na Sole), niezależnie od swego głównego celu — dostarczania taniego prądu elektrycznego, również odpowiada wymaganiom walki _z bezrobociem.

Roboty leśne (wyrąb lasów, karczowanie terenów i t. p.) mają także pewne znaczenie jako środek walki z bezrobociem w niektórych krajach; naogół trudności transportu, a zwłaszcza lokowania i żywienia robotników, zmniejszają ich wartość jako środka walki szczególnie w stosunku do zatrudniania bezrobotnych, obarczonych rodzinami.

Tak samo niewielkie znaczenie w sensie zwalczania skutków bezrobocia mają t. zw. ogródki działkowe; wprawdzie przyczyniają się do podniesienia samopoczucia bezrobotnych i w skromnym zakresie pozwalają na zaspakajanie potrzeby pracy, dając wza-mian niewielką ilość produktów rolnych (warzywa), jednakże są przecież tylko dodatkową, niejako rozrywkowo traktowaną formą pracy bezrobotnych o znaczeniu raczej psychicznem.

3. Inne środki walki z bezrobociem. Prócz robót publicznych, do środków zalecanych, jako skuteczne w walce o zmniejszenie bezrobocia, należą: a) skrócenie czasu pracy, b) rozłożenie pracy na wszystkich zatrudnionych w danym zakładzie pracy, c) subwencjonowanie zakładów pracy, które powiększają liczbę zatrudnionych robotników, d) kredyty eksportowe i premje eksportowe, e) udzielanie przez rządy gwarancji na pożyczki w celu zakupu towarów przez inny rząd lub organizacje społeczne innego kraju, f) należyta organizacja sprzedaży płodów rolnych i organizacja kredytu dla rolników, g) organizacja wymiany produktów, h) zmniejszanie bezrobocia sezonowego oraz i) właściwa organizacja rynku pracy.

Środki wymienione w punktach d—-g zmierzają do pośredniego zwalczania bezrobocia przez zarządzenia o charakterze polityki finansowej i gospodarczej; wymagałyby one obszerniejszego omówienia, co przekraczałoby ramy niniejszego artykułu. Zaznaczyć należy wszakże, że udzielanie gwarancji na pożyczki towarowe ma niekiedy znaczne zastosowanie (Niemcy, Polska przy wykonywaniu zamówień rządu sowieckiego). Z pozostałych środków wymienimy jako najważniejsze:

Skrócenie czasu pracy z 48 (46) obowiązujących godzin pracy tygodniowej do 40 było przedmiotem badań M. B. P. i zostało uznane za skuteczną formę walki z bezrobociem przez Radę Administracyjną M. B. P. w kwietniu 1932 r.; 17-ta sesja Międzynarodowej Konferencji Pracy przyjęła rezolucję, w której m. in. stwierdza, że „redukcję czasu pracy należy uważać za podstawowy środek do przywrócenia zachwianej równowagi" (pomiędzy niezmiernie wzrastającą produkcją, a wciąż zmniejszającą się zdolnością konsumeji); w konsekwencji tego poglądu „Konferencja zwraca się do Rady Administracyjnej M. B. P. o przeprowadzenie badań, mających na celu przyjęcie w przyszłości reglamentacji międzynarodowej o ustawowem wprowadzeniu 40-godzinnego tygodnia pracy we wszyst-