Magazyn6
3801

930

DRZEWA LEŚNE

skiego, linoleum, tkanin i materjałów izolacyjnych przy przewodach elektrycznych i wielu innych.

Już z tego pobieżnego wyliczenia widać, jak rozlegle dziedziny zastosowania posiada żywica sosnowa i otrzymywane z niej przetwory.

To różnorakie zastosowanie żywicy i jej przetworów przyczynić się może do wydatnego zwiększenia dochodowości lasów i dlatego ten drobny przemysł chemiczny, przerabiający mało cenne odpadki eksploatacyjne, zwłaszcza karpinę, zasługuje na poparcie, mimo iż metody produkcji, jak i jakość produktów oraz stopień wyzyskania surowca drzewnego pozostają na niskim stopniu rozwoju.

W związku z powyższem należałoby umiejętnie i konsekwentnie dążyć do intensywnego rozwoju przerobu żywicy na dalsze produkty przez stworzenie i rozbudowanie odpowiednich warsztatów przetwórczych, kredyty na inwestycje i ulepszenia techniczne w zasługujących na to przetwórniach, wreszcie przez zdecydowaną politykę ochronną w stosunku do tych gałęzi przemysłu przetwórczego, które mają na celu pozyskanie drogą chemiczną tych licznych produktów, których żywica dostarcza. Tembardziej wydaje się to koniecznem, że ze względu na wielką taniość oliwy kokosowej i żywic zwrotnikowych, sosna nasza, zdaje się, ani z Damarą malajską, ani Sy-raksem siamskim, ani nawet z sosną nadmorską Landów francuskich współzawodnictwa nie wytrzyma.

Dzięki nowym wynalazkom umożliwiono na szeroką skalę zastosowanie drewna sosnowego do produkcji białego papieru gazetowego, który częściowo obecnie otrzymuje się z sosny.

Widzimy z powyższego, że drewno sosnowe należy rzeczywiście do bardzo użytecznych nie tylko w produkcji przemysłowej, górniczej, rękodzielniczej, budownictwie, kolejnictwie i telekomunikacji, ale i w gospodarstwie wiejskiem a nawet w medycynie, która używa ekstraktu sosnowego, zawierającego terpentynę oraz garbniki do celów leczniczych. Ekstrakt ten wyrabiany jest z igliwia sosnowego i służy dla swej balsamiczności, jako lek, szczególniej zaś do przygotowywania kąpieli leczniczych lub też do rozpylania w mieszkaniach, jako środek, odświeżający powietrze.

2. Świerk, Drugie miejsce po sośnie pod względem wielkości zajętego obszaru, jak i co do rozpowszechnienia i użyteczności drewna, zajmuje w lasach polskich świerk pospolity, który ma na obszarze Polski dwa główne ośrodki swego geograficznego rozmieszczenia.

Pierwszym ośrodkiem gromadnego występowania są: Tatry, Karpaty, Podkarpa cie, Kotlina Sandomierska i Śląska, Wyżyna Małopolska i Lubelska. Drugi ośrodek stanowią północne części nizin Poleskiej, Podlaskiej i Mazowieckiej. Ze wszystkich drzew iglastych europejskich świerk pospolity, który jest nieodstępnym towarzyszem sosny w strefie umiarkowanej europejsko-azjatyckiej, jest najobszerniej rozmieszczony, bo od Pirenejów do wschodniej Syberji i od północnych Alp włoskich do Laponji. Niema go w Anglji, Szkocji i Irlandji, a nawet w zachodnio-północnych Niemczech i Holandji, a w Rosji Europejskiej znajduje się tylko na zachodzie, bo we wschodniej Rosji i w Syberji towarzyszy sośnie świerk syberyjski Picea obovata. Pod 65°, 68° lub 70° północnej szerokości w Rosji i Syberji często karłowacieje. W umiarkowanie cieplej Europie rośnie po większej części tylko w położeniach górzystych Europy środkowej, a nawet wdziera się aż w granice flory śródziemnomorskiej.

W górach świerk wspina się tak wysoko, że najczęściej stanowi wszędzie górną granicę lasu, ustępując miejsca kosodrzewinie. Górną granicę znajduje świerk w Norwegji przy wyniesieniu 720 m nad poziom morza, na Czarnohorze 1580 m, w Tatrach Zachodnich przy 1510 m, w Tatrach Środkowych do 1600 m, w Alpach Pennińskich 2000 m, w środkowych 2120 m. Wyższa granica świerku w Pirenejach przypada na 2244 m. Poza grzbiety Pirenejów świerk już nie wychodzi.

Rośnie na wszelkiego rodzaju glebach, nawet na najpłytszych, jeżeli mają tylko odpowiedni stopień wilgoci, a na których już inne gatunki rosnąć nie mogą. Na właściwem siedlisku świerk tworzy proste, pełne strzały ze znaczną produkcją masy drzewnej (900—1000 m³ na ha) i wysokim procentem drewna użytkowego, gęstego, zbitego i drobno-łupliwego o bardzo wąskich słojach rocznych. W Tatrach dochodzi świerk do najwyższej doskonałości swej postaci na krystalicznych wapieniach pomię-