Magazyn6
4201

934

DRZEWA LEŚNE

2. Buk. Buk zwyczajny mimo niskiej rentowności i mniejszej wartości użytkowej jego drewna ma w gospodarstwie leśnem wysokie znaczenie ze względu na najwyższą pomiędzy liściastemi gatunkami produkcję masy i jako cenna przymieszka, chroniąca glebę w gatunkach wcześnie się przerzedzających i wpływająca zawsze dodatnio na budowę strzał sosen i dębów.

Buk liczy 25 gatunków, z których jeden jest rozpowszechniony w Europie, jeden w Ameryce Północnej, a reszta w Japonji, Ameryce Południowej, Australji i Nowej Zelandji.

Buk występuje głównie na Podkarpaciu, Opolu, Wyżynie Małopolskiej, Roztoczu i wschodniej połaci Pojezierza Pomorskiego. Buk rozmieszczony jest obszernie, bo od Kaukazu i Sycylji przez Hiszpanję i całą Francję aż do Polski, a potem przez Podole idzie do Dniepru. Z Niemiec buk rozpostarł się aż do Danji i wysp duńskich, gdzie, wyparłszy inne gatunki drzew, szczególniej tam pięknie i bujnie rośnie. Na po-brzeżu zachodniem Norwegji dochodzi aż do Bergen, t. j. prawie do 6i° szcr. geogr. Rozległe obszary górskiego buku spotykamy, począwszy od Azji Mniejsz< j, na Olimpie, w Tessalji i Albanji, w Dalmacji, Istrji i Krainie, w Weneckich i Lombardz-kich Alpach, w Apeninach, Sycylji i Pirenejach wschodnich, w górach Aragonji i Kastylji, wszędzie unikającego nizin i dolin rzecznych.

Buk rozwija się dobrze na glebach głębokich i płytkich o średniej wilgotności z pewną domieszką wapna i próchnicy. Najpiękniejszy wzrost buku spotyka się na bogatym w glinkę wapieniu muszlowym, na wapieniu jurajskim, bazalcie i innych skałach wulkanicznych i bogatych w próchnicę i glinkę ziemiach dyluwjalnych.

Jako drewno użytkowe, buk używa się do rozmaitych potrzeb w stolarstwie, kołodziej stwie, drobnym przemyśle i gospodarstwie domowem. Szczególnie znanym i bardzo dużym popytem cieszą się t. zw. łaty meblowe, wyrabiane z kloców bukowych i używane do mebli giętych. Łaty bukowe, które nietylko winny być wyrabiane u nas w kraju i całkowicie zaspakajać potrzeby naszych fabryk mebli giętych, sprowadzamy z Czechosłowacji, częściowo z Rumunji. Wysokość wartości importu łat bukowych w okresie 1928—1933 wynosiła 6537000 zł.

Drewno bukowe znajduje zastosowanie przy wyrobie klepek posadzkowych, stopni schodowych, klepek beczkowych, służących do opakowania masła, tłuszczów, a w całej południowej Europie do oliwy. Jednym z ważniejszych materjałów tartych są beczkowe deseczki do wyrobu skrzynek dla przesyłek owoców południowych, znane pod nazwą testoni, tavolette i decimali. Nie nadaje się drewno bukowe do celów budowlanych, jako mało wytrzymałe i krótkotrwałe. Natomiast w budownictwie ziem-nem spotykamy się z bukiem w Niemczech i w całej Europie południowej od Węgier począwszy, gdzie używany jest do wyrobu bukowych podkładów kolejowych, których użycie na P. K. P. nie jest niestety rozpowszechnione.

Bardzo ważną jest przydatność drewna bukowego w gospodarstwie domowem na sprzęty kuchenne (stolnice, tabureciki, wałki do ciasta, młotki do bicia mięsa, solnicz-ki i t. p.), na narzędzia gospodarskie (rękojeści do łopat, styliska do siekier i młotków, łopaty i szufle do zboża), wyroby kołodziejskie. Szerokie zastosowanie ma również drewno bukowe w drobnym przemyśle do wyrobu szpulek do nici, obcasów i podeszew do obuwia, prawideł do trzewików, okładzin do szczotek zwykłych i ozdobnych, form do wytwórni cygar i pudełek do cygar, drobnych zabawek i galanterji drzewnej, piórników, trójkątów, przykładnic i t. p. przyrządów rysunkowych.

Drewno buka ponadto ma wysoką wartość opałową, która stawia go na pierw-szem miejscu wśród innych gatunków drzew.

Wreszcie drewno bukowe ma duże znaczenie przy przeróbce w drodze suchej destylacji, wydając doskonałej jakości smolę drzewną, octan wapnia, alkohol metylowy i węgiel drzewny, a także cenny potas. Zakład, przerabiający drewno bukowe w drodze suchej destylacji, posiadający 50 retort po 1,3 m*, znajduje się w Węgierskiej Górce w dobrach żywieckich. Bukowe drewno opalowe znaleźć może zastosowanie przy wyrobie celulozy, albowiem przemysłowi chemicznemu udało się już na podstawie doświadczeń uzyskać z buczyny celulozę, co wywołać zczasem może zupełny zwrot w wykorzystaniu buczyny. Owoc buku dostarcza dobrego oleju.

3. Grab. Również, jak i buk, grab jest dobrym surowcem dla suchej destylacji.