Magazyn64701

343

GEOGRAF JA ROLNICZA — GEOPOLITYKA

powiązanie rozważań o charakterze geograficznym nad różnemi roślinami upraw-nemi i zwierzętami hodowlanemi w podręczniku Czernego z 1889 r. Znacznie głębszą treść geograficzno-rolniczą znajdujemy w dwóch pierwszych rozdziałach części ogólnej „Geografji ekonomicznej" Sujkowskiego, napisanej jeszcze przed wojną, lecz przedewszystkiem w powojennej „Geografji gospodarczej ogólnej" Srokowskiego (1934). Bardziej lub mniej obszernie ujęte zagadnienia z zakresu g. r. możemy znaleźć poza tern w powojennych podręcznikach geografji gospodarczej Cezaka i Gumplowicza, oraz w takichże podręcznikach Polski z okresu wojny i powojennych: Lotha, Koszutskiego i Srokowskiego.

Literatura : Baker O.t A graphic eummary of american agri-culture. 1921. — Barański JV.r Ekonomiczeskaja gieografija sowietskago sojuza. Moskwa 1926. — Bernhard Hd DieAgrar-gcograpkie ais wissenschaftliche Disctplin. „Petermanns geograph. Mitteilungen*\ msz. l_t J, 5_t 6 1916.—Besehomer F.t Zur Geographie der hauptadchlichsten landwirtschaftl. Betriebawyiteme. Dyssert. Bonn 1923. — firin/tman T.i Obór die Landw. Betriebssycteme und ikrę Stand,or^orimtimmg „FOhlings landw. Zeilung". 1913, — BUsch W.: Landwirtschaft und Geographie. „Der Forschungsdienst” tom I msz. 9. 1936. — Catcak F.t Geografia gospodarcza. Warszawa 1927 (wyd. drugie). — Csellncetc A.: Sielako-choziojstwiennyje rajony jewropiejskoj Rossiji. 1911.— Tenże; Sielsko-choziajstwicnnaja gieografija Rossiji. Praga 1924. — Den W.t Oczerki po ekonomiczcskoj gieografiji. Cz. I Sielskoje Choziajstwo. Petersburg 1908Dziedzic F.: Rejony ekonomiczno-rolnicze Polaki (wdrukuj.—Bngelftrecłit T.ł Der Standort der LandwirtEchaftszweige tn Nordamerika. „Landw. Jahrb&cher". Berlin 1883. — Tenże: Die Landbauzonen der ausser-tropischen Ldnder. 3 t. Berlin 1899. — Ernst J.: Regjony geograficzno-rolnicze Polaki. Odbitka z „Czasopisma geograf Lwów 1932. — Finch F. i Baker O# i Haineteorth R.t A graphic summary of world’s agriculture. 1916.— Friedrich B.s Allgemeine und spesielle Wirtschaftsgeographie. Leipzig 1904. — Hahn E.t Die Haustiere und ihre Beziehungen zur Wirtschaft der Menschen. Leipzig 1896.—Tenśet Die Entstehung der Pflug-kultur. Heidelberg 1909.— Heuser O.: Die Produktionsgrund-lagen der polnischen Landwirtschaft. „Ber. Ober Landwirtsch.” t. 17. 1933. — Hoffer C.t Notwendigkeit der Wirtschaftsgeographie fUr den Landwirt und Agrarpolitiker. Berlin 1929. — Krdpotcicz B.: Sielsko-choziajsiwiennoje rajonirowanje. 1925.— Koszutski st.: Geografia gospodarcza Polski. Warszawa 1918. — Krische P.t Bodenkarten und andere kartographische Darstdlungen der Faktor en der landwirt. Produktion verschie-dener Uinder. Berlin 1928. — Krzymowski R.t Die Agrar-Geographie. „Landw. JahrbCcher” 1910. — Loth J.t Wykład geografii ekonomicznej ziem Polski przedrozbiorowej. Warszawa 1919. — Ludagowski A.: Osnowy sidsko-choziajstwien-noj ekonomji. Petersburg 1876. — Noicakoieski S.i Geografia gospodarcza Polski Zachodniej. 2 t. Poznań 1930. — OrtnicM W.: Życie gospodarcze Kresów Wschodnich Rzecz. Polsk. Kraków 1929. — Di* P|cm*ia de Grenddan J.: Góographie agneole de la France et dumonde. Paris 1903.—* „tfolnictaw”. podaje art. A. Żabko-Potojwwicza: Wstęp do nauki geografji rolniczej. Nr. 87 z 1937. — HUhl A.: Aufgaben und Stellung der Wirtschaftsgeographie. „Zeits. d. Ges. f. Erdkundeⁿ 1918.— Schtc&rs J-i Anleitung zur Kenntm der belgischen Landwirtschaft. 3 I. 1807—11. — Siemionou^Tianssanskij Rajon i strana. Moskwa 1928. — Skumane A.i Wlijanie parawogo transportu na sielskoje choziajstwo. Warszawa 1890.

— Srokowski S.i Geografia gospodarcza ogólna. Warszawa 1934. — StwdieniJHj G.: Problemy ekonomjt i geografji sidikago choziąjsttca. Moskwa 1921. — Szurtscotc S.s Ekonomiczeskaja gieografja sidskago choziajtiwa. Moskwa 1924. — ŚUtca S.: Okręgi zbożowe i hodowlane Polski. Poznań 1931. — Tausmig S.i Grundlagen_t Wege und Ziele der Ckologischen Haustiergeographie. Berlin 1936. — Waibel L.s Probleme der Landwirtschaftsgeographie. Wrocław 1933.

Antoni Żabko-Potopowicz.

Geometryczna średnia.

Definicja g. ś. jest następująca: średnia geometryczna N zaobserwowanych wartości pewnej zmiennej xi, xx_N równa się pierwiastkowi A^-tego stopnia z iloczynu tych wartości. Symbolicznie

N_

G = \'x, x_a ... x_N    (i)

lub

log G “ Jj (logx₁ -f- logx, + . .._l + logX_N) (2) t. zn. że logarytm średniej geometrycznej równa się średniej arytmetycznej loga-rytmów wartości zaobserwowanych. Wartość liczbowa g. ś. jest mniejsza od średniej arytmetycznej, a co najwyżej równa jej (w wypadku, gdy xi — x 1= .. . — x n). G. ś. posiada pewną ciekawą właściwość, która powoduje, że chętnie stosuje się ją do obliczania wskaźników: średnia geometryczna pewnej liczby ułamków równa się ilorazowi g. ś. liczników podzielonemu przez g. ś. mianowników tych ułamków.

Literatura: Fule U. G.t Wstęp do teorji statystyki. Warszawa ¹⁹²¹ ■    J. Wiśniewski.

Geopolityka.

G. jest to nauka o biologiczno-empirycz-nem znaczeniu organizmów państwowych. Dla geopolityka stanowią one jednostki, które w walce o byt rozwijają się na podstawie własnych sił i pobudek, podobnie jak wszelkie stwory w przyrodzie, przyczem jednak objawiające się funkcje życiowe i rozwojowe w odniesieniu do państw przyjmują skalę nieporównanie większą i szerszą, aniżeli u innych indywiduów. W ten sposób geopolityka świadomie występuje przeciwko pojmowaniu państwa wyłącznie tylko jako przedmiotu prawnego społeczeństwa, wynikającego jużto z jego historycznego rozwoju, jużto z pewnych przesłanek metafizycznych. Jako dyscyplina geopolityka styka się nadewszystko z geografją polityczną i gospodarczą, a związki jej z po-