Magazyn64501

333

gałęzi. Kwiaty zwisie, mlćczne, różowe aż do karmazynowych, wielkie, pełne i nader wonne, po 2 lub 3— naszypuł-cc końcowej dość długiój, i zarówno z kielichem pi krytej szczecinami z gruczołami na szczytach czerwonymi i lepkimi; o kielichu przewrotnie-jajowym, z łatkami długiemi, jajowato-lancetowatemi, długoknńczystemi, odstającemi, częścią 2al-kiemi a częścią piórzasto wcinanemi w łateczki równowązkie; o płatkach przewrotniejajowato-okrągławych, płytko wybrze-żonych w końcu. Owoce wznitoione, jajowo-okrąglawe, pąsowe. — Ojczyzna jćj pierwotna nie wiadoma; ale prawdopodobnie są nią lasy Kaukazu, gdzie jeszcze dziś niezh• zenie dziko rośnie; za przybi aną zaś uważać można wszystkie ogrody świata cywilizowańszego, gdzi przy mai] n zachodzie ćhodowaną jest w rozlicznych odmianach, .“koto: R mclurwdj [R. muscosa Mill.J o kielichach i szypulkach jakby mchem porosłych; R. jidynty [R. unica ©'JM.¹ w pąku szkarlatnój a w kwiecie białój; R. goździkowej |R. caryo-pliyllea Pont.] z kwiatem nie wielkim i zbitym; R. prowanc-kiSj IR. proviucialis Willd.] z tymże małym; R. lurgundz-kii j |R. burgundica Pers.] z malćńkim i w. i: kwitnących w czerwcu, dlatego zwanym miesiącem róż.

Z niój to, słusznie za królową kwiatów poczytywanój, od bardzo dawnój starożytności pochodziły kwiaty rói bladych lub cielistych — flores Rosarum pałlidar m v. incarnatarum, jako środek lekko 'oL, jający i pobudzający; z których pr_yrząd_ają zarazem po Ukarmach wodę, miód i ocet różany, a na Wschodzie odkraplają nawet olejek lóźany.

Gat. 3. R francuzka [R. gallica Lin.], czyli cukrowa. W. t. 02.— Krzew, z korzeniem rozpłożącym się. Z łodygą 1—3' wzniesioną, krzaczysto gałęzistą, znacznie cieńszą niż w stolisłnej; z kolcami rozmaitymi i nierównymi, większymi zwykle nieco - siórpowatymi i grubymi, mniójszymi prawie-prostymi i cienkimi, z których pierwsze przeważają na łodydze a drugie na gałązkach; wypustki zaś korzeniowe pokrywają obydwa gatunki kolców, wraz z czerwoneml gruczoło-nośnemi rzczec.inami. Z liśćmi dużo tęższymi niż w stnłist-nSj, a ich listkami podłużnie-elliptycznymi, lekko-sercowaty-mi w podstawie, prawie - skórzasty mi, w brzegu także pikowanymi i gruczołkowymi. Z kwiatami karmazynowymi, cza-Bem różowymi lub prawie-białymi albo pstrokatymi; o płatkach nawet w pełnym kwiecie rozłożystych,— rurce kielicha wązkićj i dlugićj, zarówno z szypułką gruczołonośno-szcze-cinowanój,— a kraju odgiętym. Z owocam prawie - kulistymi, skórzasty mi.— Porasta wzgórza i góry podpołudniowe w Europie połu^niowój, a u nas po ogrodach w wielu odmio nach cliodowana; kwitnie w maju i czerwcu.

Z niój kwiaty rói czerwonych— flores Rosarum rubra-rum, używają się w lekai ach najwięcćj na ocet, konserwy i do upstrzenia kadudel.    \