page0052

42 ŚINE'AR-BABILONJA

wej ręce dzidę, opatrzoną symbolem Venusa, a w lewe] postronek, na którym prowadzi nagiego jeńca. W dolnem polu steli kroczy pięciu dalszych jeńców, prowadzonych przez swego księcia.

Za próbkę ówczesnej gliptyki służyć może pieczęć (ryc. 85) z czasów króla Sargani-śarri I (ojca Naramsina); przedstawia ona dwóch antyte-tycznie klęczących Gilgameśów, którzy trzymają w ręku naczynie z wodą i zielem żywota i poją niemi dwa byki.

Niepodobna zatem nie uznać, że okres akkadyjski oznacza wielki postęp w porównaniu do epoki poprzedzającej. Artyści postąpili naprzód, np. w oddawaniu części ciała ludzkiego i zwierzęcego, muskułów na ramionach i nogach, wogóle w zbliżeniu się do natury i realizmu, chociaż pieczęcie ówczesne zawierają jeszcze dużo pierwiastku mitologicznego i fantastycznego.

C. Epoka neośumeryjska (2600—2225 przed Chr.) —

to czasy ponownej przewagi południa śumeryjskiego nad semicką północą w Sine ar. Władcy z Lagaś (około 2600 przed Chr.) i z Ur (około 2450 przed Chr.) — to mecenasi sztuki i wielkich budowli. Pod takim np. Gudeą z Lagaś (około 2600 przed Chr.) sztuka śumeryjska stanęła wysoko. Belki cedrowe, sprowadzane z Libanu, pozwalały budować komnaty i gmachy (ryc. 86) w większych rozmiarach niż dotąd. Ściany komnat pokrywano nieraz mozaiką, jak tego dowodem ich resztki, znalezione w Uruk (ryc. 87).

I. ARCHITEKTURA za czasów Gudei i jego następców uczyniła znaczne postępy. Z budowli świeckich niewiele się wprawdzie zachowało. Natomiast odkopane świątynie mówią głośno o sztuce śumeryjskiej. Najstarszą wogóle — o ile dotychczas wiemy — świątynią w Sine ar była świątynia Ekur (w Nip-pur) naczelnego bóstwa śumeryjskiego Enlil. Była to główna i w całej Babi-lonji najsłynniejsza siedziba jego kultu. Świątynia powstała napewno na kilka wieków przed Gudeą. Wprawdzie zdanie Hilprechta, że jej fundamenty sięgają do 7000 lat przed Chr., zdaje się mocno przesadzone, — to jednak ze szczegółu, iż odkopane archiwum tejże świątyni zawiera tabliczki klinowe, sięgające może(!) roku 3800 przed Chr., wynikałoby, że istnienie tej świątyni już w IV tysiącleciu przed Chr. nie jest wykluczone. Miasto Nippur nie odgrywało większej roli politycznej; wszyscy jednak wybitniejsi władcy Sine aru, od najdawniejszych aż po czasy Nebukadnezara II, posyłali do świątyni Enlila swe dary i wotywne tablice, a nadto dopomagali w odnawianiu świątyni i jej wieży (zikkurat).

Wieża ta była u podstawy podłużną, nie zaś kwadratową, (jak inne jej siostrzyce), a obok niej na tern samem podwórzu, otoczonem murem, mieściło się właściwe sanktuarjum prostokątne i k a 11 u (por. h e k a 1 świątyni Salomona), przeznaczone na ceremonje kultu i dary wotywne. Wielka brama prowadziła

http://rcin.org.pl