page0089

79

SZTUKA ASYRYJSKA

(Gr.) wypełnionego wodą. Jak taka twierdza wyglądać mogła zzewnątrz,

0    tem daje pojęcie płaskorzeźba, zachowana w Kujungik (ryc. 202). Widać na niej rów z wodą i nisko obwałowane przedpole (faussebraie), potem trzy rzędy murów, wznoszących się coraz wyżej w pewnych od siebie odstępach. Wszystkie cztery linje (nawet faussebraie) mają wieżyce flankowe i zębate blanki. Na szczycie dwóch wież najwyższego muru powiewają dwa sztandary, które znamionują króla asyryjskiego jako władcę świata (śar kiśśati) i władcę Asyrji, każdy z odrębnym symbolem. Symbolem króla świata był bożek z Harranu w postaci łucznika, stojącego na byku, symbolem króla Asyrji był Aśśur na dwóch bykach (ryc. 27). Tak więc olbrzymia twierdza Niniwe, leżąca nad Tygrem i jego dopływem, otoczona dookoła parkiem drzew palmowych, musiała wywoływać wspaniałe wrażenie, a mogła może w przybliżeniu wyglądać jak Madaktu (ryc. 204), potężne miasto obronne w Suzjanie, którego zdobycie wyrył artysta asyryjski w Kujungik.

Jak w budowie i obronie, tak też i w zdobywaniu twierdz byli Asyryjczycy mistrzami. Ich płaskorzeźby malują dosadnie tę prawdę. Pomijam pociski ówczesne (wyrzucane ręką kamienie, płonące żagwie i dzidy, a także strzały z łuków), które raziły najwyżej na odległość 150—180 metrów, nie mogły zatem szkodzić samym murom. Na zniszczenie tych ostatnich trzeba było mieć osobne przyrządy. Były to tak zwane murołomy, których Asyryjczycy znali kilka rodzajów. Najprostszym był „baran“, długa drewniana kłoda, zaopatrzona na końcu metalową głowicą, którą uderzano w mury lub bramy obleganego miasta, aby w nich zrobić wyłom. Dla ubezpieczenia atakujących umieszczano oblężnicze barany na kołach i wózku krytym (ryc. 205). Z czasem tarany przyjęły formę ruchomych wież (ryc. 206), w których mieścili się żołnierze, puszczający tarany w ruch, jak i łucznicy, walczący zbliska. Jeśli z jakichkolwiek przyczyn przysunięcie wież oblężniczych było niemożliwem, wtedy przystawiano do murów długie (do 10 m) drabiny, po których żołnierze usiłowali wedrzeć się do miasta (ryc. 207). Po zrobieniu wyłomu następował szturm ogólny, którego podobiznę przechowała płaskorzeźba w Kujungik (ryc. 137), przedstawiająca atak i zdobycie palestyńskiego miasta Lakiś.

II. PLASTYKA. Już niejednokrotnie wyżej, gdy była mowa o architekturze, powoływałem się na dzieła plastyki, a zwłaszcza płaskorzeźby asyryjskiej, która nam przechowała liczne szczegóły i tajemnice architekturalne Asyrji. Dla całości obrazu wypada jednak tej gałęzi nowoasyryjskiej poświęcić osobno kilka uwag.

W porównaniu do średniowiecza plastyka nowoasyryjska oznacza pewien postęplubuje się np. w formach mniejszych, więcej naturalistycznych i pełnych życia, a kolorowane fryzy świątyń posiadają wykwintniejsze zabarwienie

1    ornamentykę. Mimo wszystko są jednak i braki bardzo widoczne. Posągi

http://rcm.org.pl