page0129

92 Pajęczaki Stawoodwłokowe (Zaleszczotki. Kosarze). Lityńce (Pająki właściwe).

3 Rząd. Zaleszczotki cz. Kleszezotki (Pseudoscorpionea).

Podobne do niedźwiadków, ale malutkie, bez wąskiego zaodwłoka i kolca jadowego, natomiast z gruczołami przęd-nemi. Polują na drobne żyjątka.

50 gatunków, między innemi i u nas.

Tab. 28 fig. 5. Zaleszczotek książ-

4 Rząd. Kosarze cz.

Tułogłowie nieczłonkowane, odwłok krótki, gruby, 6-członkowy; szczękoroża krótkie, kleszczowate; głaszczki nogo-wate, ale krótsze od nóg właściwych, których jest 4 pary, bardzo długich i cienkich, łatwo łamliwych i odpadających; bez gruczołów przędnych.

kowy (Chelifer cancroides), maleńki (dł. 3 mm). Pospolity po domach, w starych książkach, zielnikach, zbiorach przyrodniczych; biega szybko wprzód, wtył i bokiem; poluje na moliki i drobne owady; pożyteczny.

Łabnńce (Plialangina).

250 gatunków, także i u nas.

Tab. 28 fig. 6. Kosarz ścienny

(Phalangium parietinum), mały (dł. do 10 mm). Bardzo pospolity, w pobliżu mieszkań, na ścianach, murach, płotach i t. p., poluje nocami na owady i pająki, które łapie w skoku.

2 PODGROMADA.

Lityńce (Sphaerogastres).

Odwłok jednolity, ze zlanych obrączek; I ży większość pajęczaków, okrągło 3400 większość ma gruczoły przędne. Tu nale- | gatunków, rozmieszczonych w 2 rzędach.

5 Rząd. Pająki właściwe (Araneina).

Tułogłowie i odwłok połączone szy-pułkowatem przewężeniem; szczękoroża ze szponem i gruczołem jadowym; szczęki dolne z żuwkowatą nasadą i nogo-watemi głaszczkami; 4 pary nóg z grze-bykowatemi pazurami; 3—4 par oczek, rozmaicie ułożonych; na odwłoku 2 lub 3 pary brodawek przędnych (ryc. 46), przebitych licznemi otworka-

Ryc. 46. I—Brodawki przędne pająka (powiększone). II —Jedna brodawka znacznie powiększona dla pokazania wychodzących z niej ru-reczek.

mi (do 700) i połączonych z gruczołami przędnemi. Tchawki mają nie rozgałęzione po całem ciele, jak u innych, lecz zebrane razem w 2 lub 4 workowate narządy, zwane płucotchaw-k a m i.

Wszystkie są jajorodne; samice przeważnie opiekują się jajami i młodemi; karmią się głównie owadami; pożyteczne; 2500 gatunków.

Tab. 28 fig. 7. Ptasznik brunatny

(Ayicularia s. Myogale yestiaria) należy do największych pająków (dł. 50 mm), mocno kosmaty. Północne części Amer. Płd.; żywi się owadami, napada także na mniejsze ptaki i inne drobne kręgowce.

Tab. 28 fig. 8. Krzyżak właściwy

(Epeira diademata), wielk. śred. (dł