page0188

— 174

wiązku, a. zakaz ma jako cel zapobiedz zboczeniu z onejże, podobny on jest kamieniom ochronnym przy drodze.

2.    Jako ustawodawca niech przestrzega nauczyciel następujących reguł.

a)    Niech wydaje tylko niektóre : to niezbędnie konieczne nakazy i zakazy. Rozsądne ograniczenie wolności znosi każdy chętnie, gdyż uznaje takowe za potrzebne dla ogółu. Wkraczające w drobnostki i samowolne, więcej przez kaprys podyktowane nakazy wywołują nieposłuszeństwo, albo pobudzają przynajmniej do niezadowolenia. Dziecko czuje się uciemiężonem.

b)    Powinny one być do dzieci o ile możności a) zastosowane; (3) jasne, ścisłe, krótkie, wiele słów osłabia ich siłę i wrażenie; y) nie dopuszczające wyjątków, t. j. mają się im poddać wszystkie dzieci, bez względu na to czy są bogate lub ubogie; 5) nieodwołalne, to jest, jeżeli raz wydane zostały muszą być też i wykonane. Zmiany i wyjątki są tylko tam dopuszczalne, gdzie jest bardzo ważny i uzasadniony powód.

3.    Młodszym dzieciom należy dawać nakazy i zakazy bez wszelkiego uzasadnienia. Najpierw niewieleby zrozumiały z tych uzasadnień, następnie nieprzyzwyczaiłyby się do posłuszeństwa, gdyż jeżeli się jest posłusznym ze względu na podane powody, to się jest posłusznym nie wychowawcy lecz sobie samemu. Powaga wychowawcy powinna zastąpić wszelkie inne powody. Z postępem dojrzałości niech wychowawca zwraca krótko uwagę na konieczność i pożytek nakazów i zakazów, niech wykazuje przyczyny specyalnych środków, a tak pouczeniem pozyskuje wolę, ażeby wychowanek dany rozkaz swobodnie i chętnie wykonywał.

Na wyższych stopniach zastępują ogólne przepisy miejsce szczegółowego nakazu i zakazu. Określają one obowiązki więcej w ogólny sposób i przybierają charakter praw. Zaleca się podać je uczniowi na piśmie, albo przynajmniej od czasu do czasu je odczytywać. Im więcej zbliża się uczeń do samodzielności, tern częściej występuje w niektórych istotnych punktach sama tylko rada, gdzie wychowawca uzasadnia swoje poglądy dobrymi, krótkimi i jasnymi dowodami, a wykonanie pozostawia rozsądnej woli wychowanka.

http://rcin.org.pl