page0197

193

rzyść teoryi undulacyjnej przechyliły dopiero w początkach w. XIX prace Tomasza Younga (-f-1829), zwłaszcza odkrycia wiekopomne Augusta Fresnela (-J-1827). Niestety i Young zrazu przyjmował dla światła falowanie eteru podłużne, wskutek czego nie umiał wytłomaczyć zjawiska polaryzacyi światła, na które zwrócił uwagę w r. 1808 fizyk francuski Malus. Youngowi przyszedł w pomoc Fresnel, który badając starannie zjawiska uginania się, interferencyi i polaryzacyi światła, doszedł do przekonania, że drgania świetlne muszą się odbywać tylko w kierunku prostopadłym do kierunku promienia, są więc poprzeczne, a nie podłużne. Cios ostateczny teoryi emisyjnej zadał Foucault w r. 1850 wykazując bezpośredniem doświadczeniem, że światło posuwa się w wodzie z szybkością około 225000 kim. w sekundzie, a więc mniejszą, aniżeli w powńetrzu (300000 kim. sek.), podczas gdy według teoryi emisyjnej światło miało się rozchodzić szybciej w ciałach optycznie gęstszych, a powol-niej w rzadszych.

Rozumie się, że przez przyjęcie falowania poprzecznego w eterze hypotetycznym natura eteru nie była jeszcze dostatecznie wyjaśniona. To też u fizyków wieku ubiegłego można spotkać opinie najrozmaitsze o naturze eteru; przeważnie uważano go za stały elastyczny ośrodek, jak stal lub szkło, lub porównywano jego budowę do żelatyny bardzo sprężystej, choć bardzo mało gęstej; w każdym jednak razie miano go za osobną substancyę nieważką i nieściśliwy. Na te kwestye rzuciły spory snop światła prace J. Cl. Maxwella i Hertza.

§ 34. Poglądy fizyki najnowszej na elektryczność, magnetyzm

i światło.

Wiek XVIII pozostawił swemu następcy dorobek naukowy odnośnie do magnetyzmu i elektryczności nie bardzo bogaty, a tern mniej jeszcze może być mowa o takim dorobku w wieku XVII¹). Wiedziano, że bursztyn, potarty suknem, przyciąga dro-

*) Por. do § poprzedniego i bieżącego: Dr August Witkowski: Eter. Kraków, 190H; tegoż: O falach elektrycznych. Odbitka z Kosmosu. Lwów, 1898.

X. Gabryl: Filozofia przyrody.    18

http://rcin.org.pl