page0022

II. RELIGJA LUDÓW EUFRATEJSKICH

Religja mieszkańców z nad Eufratu i Tygru była owocem dwóch odrębnych (?) systemów: starszego, śumeryjskiego, zapożyczonego od Sumerów, pierwotnych mieszkańców południowej Babilonji, i młodszego, semickiego, który z sobą przynieśli w IV tysiącleciu przed Chr. pierwsi najeźdźcy semiccy.

O ile jednak to ogólnikowe stwierdzenie jest faktem naukowo pewnym,

0    tyle próba rozdzielenia religji babilońsko-asyryjskiej na jej składowe części jest zadaniem bardzo zawiłem, o dość problematycznej wartości.

Obfitych źródeł do odtworzenia tej mięszanej religji dostarczyły przede-wszystkiem wykopaliska i znalezione teksty klinowe, które podają olbrzymi materjał już to w znalezionych licznych napisach, modłach, hymnach, psalmach

1    litanjach, w formułach zaklęć i przepowiedniach, — już też w eposach, mitach i katalogach bogów. Prócz tego odkopane świątynie, groby, trumny, stele i kamienie graniczne odzwierciedlają także w głównych zarysach stan pojęć religijnych owej epoki, epoki, — która obejmuje prawie 35 wieków istnienia. Część całej tej religijnej cywilizacji należy bezsprzecznie do Semitów i była ich własnych dorobkiem; — część jednak odziedziczyli oni i niewątpliwie przejęli od Sumerów, bądź to niewolniczo, bądź też nadając zapożyczonym pojęciom semicką tylko szatę. Ale gdzie i na jakiej podstawie wytyczyć granicę tych dwóch składowych części?

By na to trudne pytanie dać przybliżoną odpowiedź, warto naprzód przedstawić w kilku rysach religję Semitów wogóle, a potem dopiero przejść do religji mieszkańców z nad Eufratu i Tygru. W ten sposób bowiem na tle re-ligji ogólno-semickiej łatwiej będzie zauważyć właściwości babilońsko-asyryj-skich wierzeń i ustalić ich zależność od Sumerów.

1. RELIGJA SEMITÓW była w początkach kultem sił przyrody, które sobie przedstawiano w formie duchów i demonów, przybierających nieraz postać fantastycznych zwierząt (ryc. 13). Złe duchy trzeba unieszkodliwić przez zaklęcia, formuły magiczne i amulety. Wyprowadzanie religji pierwotnych Semitów ze sabeizmu (czci gwiazd) lub z modnego dzisiaj totemizmu i czci

http://rcin.org.pl