page0218

210 Summa teologiczna

i zdążają do morza. Nie było więc potrzeba wydawać co do tego przepisu bożego.

Zarzut piąty. Oprócz tego ziemia otrzymuje nazwę także wtedy, gdy zostaje stworzona w słowach: Na początku stworzył Bóg niebo i ziemię. Nie jest więc odpowiedniem, by trzeciego dnia nadawano imię ziemi.

Lecz przeciw temu wystarcza powaga Pisma św. (h(s. Rodź. I, 9 i nast.).

Odpowiadam, że należy tu powiedzieć inaczej według tłumaczenia Augustyna, a inaczej według tłumaczenia innych świętych; Augustyn bowiem we wszystkich swych dziełach nie przyjmuje porządku trwania, lecz tylko porządek pochodzenia i natury. Mówi on bowiem (De Gen. ad Litt), że najpierw została stworzona nieuformowana natura duchowa, i nieufomiowana natura cielesna, (która jak mówi, najpierw została oznaczona nazwą ziemi i wody), nie dlatego, że ten brak formy wyprzedził uformowanie co do czasu, lecz wyprzedził je co do pochodzenia {De Gen. ad Litt. lib 1). Ani też, według niego jedno uformowanie nie wyprzedzało drugiego co do trwania, lecz tylko co do porządku natury. Odpowiednio do tego porządku trzeba było najpierw przyjąć uformowanie natury najwyższej, mianowicie duchowej, i dlatego czytamy, iż światłość została uczyniona pierwszego dnia. — Jak zaś natura duchowa przewyższa cielesną, tak wyższe ciała przewyższają niższe. Stąd na drugiem miejscu mówi się o uformowaniu wyższych ciał. mianowicie w słowach: Niech się stanie sklepienie; przez co rozumie się wyciśnięcie formy niebieskiej w materji nieuformowanej, która nie istniała pierwej co do czasu, lecz tylko co do pochodzenia. — Na trzeciem zaś miejscu przyjmuje się nadanie form elementów materji nieuformowanej, uprzednio istniejącej, nie co do czasu lecz co do pochodzenia. Stąd przez to, że się mówi Niech się zbiorą wody—a niech się hkaźe suchy ląd, rozumie się, że materji cielesnej zostaje nadana forma substancjalna wod>, by posiadała taki ruch, i forma substancjalna ziemi, by lak wyglądała.

Lecz według innych Świętych rozważa się w tych dziełach także porządek trwania; przyjmują bowiem, że nieuformowanie materji wyprzedziło uformowanie w czasie, a jedno uformowanie wyprzedziło drugie. Lecz pud nieuformowaniem materji według

http://rcin.org.pl